صنایع دستی شیراز، محبوبیت خاصی در بین گردشگران ایرانی و خارجی دارند و نمادی از زیبایی های شهر شیراز هستند. با گذر از بازارهای قدیمی شیراز مانند بازار وکیل، آثار هنری زیبای که توسط هنرمندان خوش ذوق شیرازی ساخته شده به چشم میخورد، که در شهر شیراز و حومه آن تولید می شوند، می توانید این آثار ارزشمند را به همراه سوغات شیراز برای اقوام خود بیادگار ببرید. عشایر و روستائیان استان فارس، آثار هنری و صنایع دستی زیبایی را خلق می کنند که محل عرضه ی آن ها شهر شیراز است. از شاخص ترین صنایع دستی شیراز که زبانزد عام و خاص هستند، میتوانیم به قالی، گلیم، گبه، جاجیم، خاتم کاری، منبت کاری اشاره کنیم. که در ادامه شرح مختصری از هر کدام را آورده ایم.
دیگر صنایع دستی شهر شیراز عبارتند از:
- سفالگری
- مینیاتور
- رند (نوعی گلیم)
- منبت کاری
- قلمزنی
- شیشه کاری
- رنگرزی
گلیم شیراز
گلیم، نوعی کف پوش گرم و نرمی می باشد که توسط دار بافته می شود و ترکیبی از پشم گوسفند و بز یا نخ ابریشمی آن را تشکیل می دهد. همچنین یکی از اولین دست بافته های بشر بشمار می آید. قدیمی ترین گلیم موجود در ایران به دوران اشکانیان باز می گردد.
استان فارس در زمینه بافت گلیم از شهرت خاصی برخوردار است. یکی از فعالیت های زنان و دختران روستایی و عشایر قشقایی بافت گلیم است. بافندگان برای بافت گلیم، از نقشه های خاصی استفاده نمی کنند و بیشتر یک مدل ذهنی است که از نسل های پیشین، سینه به سینه انتقال یافته است و تنها یکسری تغییرات جزئی در چارچوب آداب و رسوم داشته اند. با ورود هنر گلیم بافی به شهرها تا حدودی بافت گلیم با نقشه های معین انجام می شود.
گلیم قشقایی که براحتی در بازار های شیراز یافت می شود، یکی از محبوب ترین صنایع دستی شیراز بشمار می آید، که مورد توجه ایرانیان و توریستان خارجی است. از گلیم بعنوان وسیله ای تزئینی، کف پوش، روانداز، کیسه، خورجین و ... استفاده می شود.
از آنجا که در یک گلیم خوب، مهم ترین مساله ثبات رنگ است، لذا در هنگام خرید گلیم، اطمینان از ثابت بودن رنگ خامه های مصرفی ضرورت دارد. لازم به توضیح است گلیم هایی که خامه آن به طرز صحیح رنگرزی نشده و دو بار شسته نشده باشد، به آسانی رنگ خود را از دست می دهد. برای حصول اطمینان از این که خامه های گلیم به طور صحیح رنگرزی شده و دارای ثبات لازم است، کافی است پارچه سفید نمناکی را محکم روی قسمت های رنگی آن بکشیم. چنان چه رنگ را منتقل نکند، این امر موید دقت در رنگرزی خامه و ثبات رنگ آن است. سبکی وزن گلیم یکی دیگر از ویژگی های آن بشمار می رود. به این معنا که هر چه وزن گلیم، سبک تر باشد مرغوبیت بیشتری دارد و همین امر نشان میدهد که برای بافت آن از تار و پود ظریف تری استفاده شده است.
فرش و قالی شیراز
در تجارت فرش، تمام قالی های بافته شده در استان فارس به قالی شیراز معروفند. قالی و فرش شیراز محبوبیت و شهرت جهانی دارد. قالی نوعی کف پوش است که از الیاف پنبه ای یا پشم و بعضی اوقات ابریشم بافته می شود. در استان فارس بافندگی، هنر روستائیان و عشایر است. یکی از فعالیت های عمده ی عشایر قشقایی و ایل خمسه، بافتن قالی است. قالی های شیراز از لحاظ مشخصات فنی مانند نوع گره، چله کشی، دار، رجشمار، ابعاد و نحوه ی پود کشی منحصر بفرد هستند.
از نظر ویژگی های ظاهری به دو نوع اصلی تقسیم می شود:
- فرش هایی که توسط عشایر بافته می شوند و طرح آن ها یک نقشه ذهنی و بیشتر اشکال هندسی ذهنی هستند، همچنین کمتر دستخوش تغییر شده اند.
- فرش هایی که طرح آن ها منظم، منسجم، متقارن و ذهنی بافی کمتر است. بجای طرح های هندسی از شاخ و برگ-گل و گیاه استفاده می شود. رایج ترین نقش هایی که می توانیم ببینیم ماهی درهم، بته ای، گیاهی و افشان است.
علاوه بر دو نوع معرفی شده نقش هایی همچون وزیر مخصوص، قالی های عکسی و تخت جمشید در شیراز به چشم میخورند. رنگ های استفاده شده در قالی شیراز غالباً لاکی، صورتی، سرخابی، ارغوانی، قهوه ای، سفید، دوغی، طلایی، آبی، سرمه ای، انواع سبز و زرد می باشد.
برای دیدن فرش های گرانبهای استان فارس می توانید سری به موزه های شیراز بزنید و از نزدیک این آثار فاخر را ببینید.
گبه شیراز
گبه یکی دیگر از دست بافته هایی است که عشایر فارس برای مصرف خود می بافند. گبه نوعی قالی از جنس پشم چهارپایان و پرزهایی به طول حداقل یک سانتی متر و سه تا هشت پود در هر ردیف است. یکی از تفاوت های گبه با قالی در اندازه ی همین پرزها و تعداد پودها می باشد.
گبه از نظر اندازه به سه دسته تقسیم می شود:
- گبه در اندازه ی فرش
- گبه در اندازه ی قالیچه
- گبه در اندازه ی پتو
که با توجه به نوع مصرف اختلافات جزئی در بافت دارند.
گبه های قشقایی معمولاً تنوع بسیاری در رنگ و نقش دارند، بر خلاف گبه های سایر نقاط ایران که خود رنگ هستند. گاهی گبه های شیراز با ترکیب رنگ های محدود به چشم می خورند. نقش و طرح گبه میراثی از گذشتگان و یا ابداعی است. شیر طرح محبوب عشایر قشقایی شیراز است، که از لحاظ باستانی اهمیت زیادی دارد و نماد جوانمردی است. همچنین الهام گرفته از حضور شیر در دشت های اطرافشان می باشد. دیگر طرح های استفاده شده ترنج، ستاره، لچک، نقش خشتی، نقش حیوانات و.... است.
این گبه های زیبا را می توانیم با اندازه های 100*200 و 200*115 در بازار های شیراز ببینیم و بعنوان یادگاری از شیراز برای خود و عزیزانمان ببریم.
جاجیم شیراز
با عبور از بازار قدیم شیراز کیف وکفش ها، روانداز و پارچه هایی می بینیم که به آن ها جاجیم می گویند. عشایر معمولا جاجیم را برای پوشاندن اثاثیه و رختخواب های خود می بافند و از این رو نام محلی آن «پوشن» است. جاجیم شیراز در رنگ های مختلف بافته می شود و در بافتشان بیشتر رنگ های روشن بکار برده می شود.
نقش های بکار رفته در جاجیم های شیراز شطرنجی، کنگره، حوض، لوزی و ... هستند. در این میان دست بافته هایی به چشم می خورد بصورت گل برجسته و سوزنی که خاص عشایر فارس است، شباهت بسیاری با گلیم ها دارند با این فرق که قسمت هایی از آن ها برجسته است.
خاتم کاری شیراز
هنر خاتم کاری در ایران ریشه ای کهن دارد. خاتم کاری هنر اکثر شهرهای ایران است، ولی شیراز در این زمینه زبانزد خاص و عام است. میتوان یکی از ارزشمندترین صنایع دستی شیراز را خاتم کاری دانست. علت برتری خاتم های شیراز تفاوت در مراحل انجام کار است. قدمت این هنر به دوران صفوی باز میگردد و بهترین نمونه آن مسجد جامع عقیق شیراز می باشد.
خاتم سازی نوعی هنر ظریف است، که سطح اشیای چوبی را با مثلث های کوچک به شکل موزائیک می آرایند. مواد اولیه ی خاتم سازی چوب عاج، استخوان، برنج و طلا است. هر چه دقت و ظرافت این طرح ها بیشتر باشد و منظم تر باشند، خاتم مرغوب تر است. فاکتور دیگر تأثیر گذار بر مرغوبیت خاتم کاری، کیفیت مواد اولیه کار است. مرغوبترین خاتم ها "پره وارو" و "سیم" هستند.
بسیاری از توریستان به دنبال این صنایع دستی زیبا هستند که معمولاً بروی جعبه طلا، جعبه آرایشی، قاب عکس، آینه و .. بکار رفته است.
منبت کاری شیراز
منبت کاری در شیراز رونق بسیاری دارد و در دنیای امروز نیز برای هنر منبت ارزش و اهمیت خاصی قائل هستند. هنر کنده کاری و طراحی بر اساس یک نقشه مشخص بر روی چوب را منبت کاری می گویند. این هنر در شهر آباده از استان فارس قدمت طولانی دارد، بطوری که با توجه به آنچه درباره گذشته تخت جمشید آمده حاکی از آن است که ستون های تخت جمشید توسط تیرهای چوبی منبت کاری پوشیده شده امّا طعمه آتش شده اند. منبت با توجه به قابلیت هایی که دارد میتواند یک چوب ساده را به یک وسیله زیبای تزئینی تبدیل کند و ارزش آن را چند برابر نماید. این هنر زیبا را میتوانیم بر روی ظروف، مبلمان، صفحات شطرنج، میز و جعبه ها مختلف ببینیم. حتی منبت در هنرهای حجاری و گچ بری هم استفاده شده است.
شیشه گری شیراز
هنر اصیل شیشه گری و یا دمیدن در شیشه یکی از سخت ترین و پر زحمت ترین هنرهای دستی است. شیراز را مهد شیشه و شیشه کاری می دانند، از ساختمان های تاریخی که هر کدام مزین به شیشه های رنگی و زیبا گشته اند تا ظروف شیشه ای که هر کدام ابتدا با دمیدن و بعد با طراحی و تراشکاری به عمل می آیند. این هنر از زمان هخامنشیان تا امروز رواج داشته و دارد. در سفر به شهر زیبای شیراز از سوغاتی های بی نظیر و ناب شیرازی نیز فراموش نکنید. می توانید برای تهیه ی ظروف شیشه ای به کارگاه ها و بازارهای موجود در شیراز اعم از بازار بزرگ وکیل، بازار حاجی و ... سری بزنید.
منبع : نشاط آوران
:: بازدید از این مطلب : 249
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
