عصارخانه چیست؟

در گذشته یکی از بااهمیت ترین مشاغل شغل عصاری بوده که معنی آن روغن گیری و یا عصاره گیری از انواع نباتات مانند انگور(شیره انگور) و یا بذرهای گوناگون مانند کنجد، بادام و غیره می باشد.

در دکان عصاری سنگ بزرگی را بوسیله اسب یا شتری که چشمهایشان بسته بود می گرداندند و بوسیله آن عمل روغن گیری را انجام می دادند.

معماری عصارخانه ها از لحاظ انواع تیرها، سنگ ها ، آسیاب ها، خمره ها به شیوه خاصی بوده و در نگاه اول نظر هر بیننده ای را به خود جلب می نماید. در گذشته عصارخانه به عنوان قطب اصلی تأمین سوخت برای مصارف مختلف مطرح بوده اند که در این میان می توان به عصارخانه شاهی اصفهان نام برد. این عصارخانه همزمان با احداث مدرسه ملا عبدالله و بازار بزرگ قیصریه ساخته شد اما بعدها به دلیل پیشرفت صنعت این مکان تعطیل و متروک گشت.

و عصارخانه شاهی در سالهای 1380 تا 1383 هجری شمسی بازسازی شده و آماده بازدید گردشگران قرار گرفت.

فضاهای اصلی عصارخانه شاهی اصفهان عبارتند از:

بارانداز، پیشخوان، شترخوان، تیرخانه و گرمخانه.
دراین بنا با بکارگیری معماری دو گنبدی به شکل طاق و چشمه با مقطع کجاوه ای  باعث ایجاد مکانی با برودت نسبی گشته و به سبب آن نیز نگهداشتن روغن در فضای عصاری وجلوگیری ازفساد روغن ها میباشد.

گرمخانه ی عصاری مکانی برای بو دادن دانه های روغنی بوده است. تیرخانه درعصاری به طبقه زیرین عصارخانه گفته میشود ودلیل این نامگذاری وجود تیرهای چوبی متعدداست که به دستگاه روغن گیری وانبار خمره متصل میباشد.

سنگهای بکاررفته در عصارخانه شاهی اصفهان شامل سنگهایی با نامهای سنگ آسیای کافشه، آسیای میانه و سنگ ارده مال میباشد که برای به گردش در آوردن این سنگها که اکثرا دارای وزن زیادی نیز بوده اند، از شتر نر یا اسب استفاده می شده است.

دانه های روغنی ابتدا وارد پیشخوان شده و بسته به نوع مصرفی که داشته اند به دسته های مختلف از جمله دارویی، سوختی یاخوراکی تقسیم بندی می شدند. سپس به گرمخانه انتقال وباحرارت بو داده می شدند تا عمل روغن گیری با سهولت بیشتری انجام پذیرد. سپس با سنگ مخصوص همان نوع مصرف، آسیاب شده و نرم می شدند. سپس دانه های نرم شده را در ظرف استوانه ای شکل فلزی به صورت لایه لایه قرار می دادند و روی آن چند قطعه چوب قطور گذارده آنگاه با تیربزرگ بر آنها فشار وارد می آوردند تا روغن آنها گرفته شود. پس از 24 ساعت تیر را از حالت فشار خارج کرده و تفاله را خارج می کردند.

بعدها با ورود تکنولوژی جدید حیوانات جای خود را به چرخ دنده ها داده و این صنعت را متحول ساختند اما بدلیل نبود تقاضا برای روغنها که عموما به عنوان سوخت از آنها استفاده می شده است این مکان ها بی استفاده و متروک شدند و اکنون به عنوان موزه در معرض دید علاقمندان قرار گرفته اند.

منبع : نشاط آوران

با پیشرفت بشر در زمینه صنعت و تولید بیش از نیاز مصرف انسان ها به مبادله کالا با یکدیگر پرداختند. با آغاز این مبادلات و داد و ستد و گسترش آن، انسان هایی نیازمند فضایی جهت انجام این مبادلات شدند که با گذشت زمان به صورت بازارها نمود پیدا کرد. در این بازارها مشاغل مختلف در دکان ها به صورت پیوسته و متصل به یکدیگر فضایی ایجاد می کردند که در آن خریدار می توانست اجناس مورد نیاز خود را با بالاترین کیفیت و پایین ترین قیمت تهیه نماید.

اصفهان شهری است که دارای قدیمی ترین بازارها می باشد و هر کدام از این بازارهای اصفهان که در طول زمان بر اثر بلایای مختلف دچار ویرانی شده اند در همان مکان بازسازی گردیده اند.

در اکثر شهرها بازار از دروازه اصلی شهر شروع و تا هسته مرکزی شهر ادامه پیدا می کند. بازارها، همچون سایر اماکن عمومی مانند ارگ حکومتی، مسجد جامع و غیره در میدان اصلی شهر متمرکز می باشند و به همین علت از موقعیتی خوبی از لحاظ مکانی و اهمیت زیادی ازنظر چرخش اقتصاد شهری برعهده دارند.

اهمیت بازار تا آنجا قابل درک است که بسیاری از بناهای جنبی از جمله سراها، تیمچه ها، مدارس، مساجد، آب انبار، حمام و در مواردی دارالحکومه در نزدیکی آن ها و یا انشعابات فرعی ساخته می شدند.

دکان های واقع در دو طرف راسته اصلی محل خرده فروشی اجناس بوده و سراها و تیمچه ها که اکثرا دور تادور و رو به صحن قرار گرفته اند محل فروش اجناس به صورت عمده و در مقیاس کلان می باشند.

با گذشت زمان و تخصصی شدن مشاغل بازارها به چند گروه اصلی تقسیم بندی شدند و هر بخش مختص یک صنف گشت. بازار اصفهان نیز همچون سایر بازارهای ایران  با این اصول و قواعد ساخته و پرداخته شده است.

 از بازارهای تاریخی و معتبر اصفهان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• بازار قیصریه: این بازار اصفهان که به بازار شاهی معروف است محل ضربخانه معروف شاهی بوده که در عصر حاضر نیز تبدیل به بانک یا همان ضرابخانه گردیده است.
• بازار لوافها و آهنگران: این بازارها در دو سمت خیابان حافظ واقع هستند و در گذشته محل چادر دوزان و آهنگران بوده است.
• بازار کفش دوزها: این بازار در حاشیه میدان نقش جهان واقع شده است.
• بازار مقصود بیک: این بازار در جنوب شرقی میدان نقش جهان بوده و انتهای آن به بازار حسن آباد می رسد.
• بازار ساروتقى: شخص ساروتقی، اعتماد الدوله شاه عباس دوم بوده است. منزل و مسجد سارو تقی در این بازار وجود دارد.
• بازار گلشن: بخشی از این بازار در دوره صفویه ساخته شده و از چهارسوی قلندرها تا دروازه اشرف امتداد دارد.
• بازار دروازه اشرف: این بازار از جمله بناهای دوره صفویه می باشد. از بناهای دوران شاه عباس اول مدرسه جده بزرگ و مدرسه ملاعبدالله در این بازار به چشم می خورد.
• بازار سرای منجم باشى: این بازار اصفهان از انشعابات بازار دروازه اشرف بوده که به چهار سوی ساروتقی منتهی می شود.

منبع : نشاط آوران

با توجه به اینکه سال ایجاد تالار تیموری در جایی آورده نشده اما با بررسی های صورت گرفته در نام ، سبک و تزئینات گچبری بنا آن را مربوط به دوره تیموریان دانسته اند که پادشاهی به نام تیمور لنگ پس از لشکر کشی به ایران به خاطر علاقه اش به هنر دستور ساخت این تالار باشکوه را در مجاورت میدان نقش جهان اصفهان به شاهرخ بن تیمور داد. هم چنین با اتفاقاتی که بعدا صورت گرفت بانی ساخت این تالار را به یکی از نوادگان تیمور به نام رستم بن شیخ بن تیمور نیز نسبت داده اند.

در عمارت تالار تیموری یا موزه تاریخ طبیعی دو اتاق وسیع  دیده می شود که ایوان مرتفعی در آن ها قرار گرفته است. در اطراف ایوان چندین اتاق که در دل هم فرو رفته و متصل به یکدیگرند وجود دارد. در سقف اتاق ها و ایوان ها مقرنس کاری های آجری کار شده و پنجره هایشان دارای گچبری زیبا و ریز است.

گذر از جلو موزه تاریخ طبیعی اصفهان و نگاه به سمت مشرق، حوض های آبی زیبایی را به ما نشان می دهد که در زمان دوره صفویه به چهار حوض معروف بوده است. عمارت تیموری به عنوان دفتر خانه همایونی به کار برده می شد.

به اعتقاد نویسنده کتاب رستم الحکماء بسیاری از شاهزادگان و امیران دولت صفوی پس از سقوط اصفهان به دستور محمد افغان در این عمارت کشته و دفن شده اند، اما با این وجود بعید به نظر می رسد که چنین اتفاقی افتاده باشد، چون عمارت تالار تیموری کاربری دیوانی و همایونی داشته است.

در زمان پادشاهی ظل السلطان، عمارت تیموری محل سربازان و لشکر بود و هم چنین برای مدتی به منظور کتابخانه و قرائت خانه شهرداری و انجمن شهر مورد استفاده قرار می گرفت. از قسمت شمالی تالار تیموری در زمان رضاشاه پهلوی به عنوان اصطبل استفاده می شده است. مدتی هم در زمان پهلوی دوم به عنوان باشگاه افسران کاربرد داشته است.

سنگاب نفیسی با خط نستعلیق به صورت زیبا و برجسته در فضای جنوبی تالار تیموری قرار داشت که اینک به چهل ستون اصفهان آورده اند. به خاطر شباهتی که تابلوهای نقاشی عمارت به مینیاتورهای چهل ستون دارد به نظر می رسد که در کشیدن نقاشی ها تقلید صورت گرفته است. از سال 1367 هجری شمسی تا به امروز عمارت تالار تیموری به موزه تاریخ طبیعی تبدیل گشته است.

 با حفاری های صورت گرفته اشیائی همچون سفال، کاشی، اشیاء مفرغی و برش های گچبری و نقاشی در این عمارت و موزه طبیعی پیدا شده است.

منبع : نشاط آوران

به دستور شاه عباس صفوی، الله وردی خان سردار معروف شاه عباس در سال 1010 هجری قمری ماموریت یافت که سی و سه پل اصفهان را بنا کند و ایشان توانست آن را به بهترین کیفیت انجام دهد. الله وردی خان به دلیل خصوصیات والایش نظیر دلیر، باتدبیر، کاردان، بخشنده و فرمانبرداریش در عرض مدت کوتاه تمام فارس را به تصرف خویش در آورد و به دلیل علاقه ای که شاه عباس نسبت به ایشان داشت به عنوان امیر الامرایی حکومت فارس رسید. بنابراین این پل باز آن جهت به الله وردی خان نیز معروف می باشد.

معماری سی و سه پل اصفهان:

طول این پل295 متر و عرض آن 13,75 می باشد. زیبایی های خاص دیگری در ساختمان پل دیده می شود. مثلا زمانی که در زیر پل هستیم و به امتداد پل نگاه می کنیم دالان مستطیل درازی به تصورمان می رسد که وجود دارد.

این تصور به دلیل وجود ارتباط پایه های پل به یکدیگر است که زیر آن ها باز بوده و می توان در داخلشان حرکت کرد. به این جهت است که در کتاب عالم آرا نویسنده کتاب چهل چشمه را به یک چشمه تشبیه کرده است. البته تعداد چشمه ها در ابتدا 40 تا بوده که اکنون به دلیل اینکه 7 تای آن خشک شده به سی و سه چشمه خوانده می شود.

هر پل دارای دو ستون است. از هر سو در بالای پل ایوان و نشیمن گاهی وجود دارد که در هر دوی آن ها یک طرفشان به سمت رودخانه زاینده رود و طرف دیگر به سمت داخل سی و سه پل اصفهان است. دالانچه ای در میان این دو ردیف برای عبور و مرور عابرین در نظر گرفته شده است. در زیر پل سی و سه پل سکوهای سنگی ای رویت می شود که در زمانی که سرعت آب آرام و ملایم بوده مردم از روی آن ها بگذرند و از پل عبور نمایند.

در  سی وسه پل اصفهان در زمان شاه عباس اول جشن آبریزان برگزار می شد که جشن مورد علاقه شاه بود. در این جشن مردم بر سر و روی هم گلاب و آب می ریختند و سعی می کردند در آن روز از همه چیز لذت ببرند و به تفریح بپردازند.

معمار این اثر تاریخی  استاد حسین بناء اصفهانی بوده که ایشان پدر محمد رضا اصفهانی معمار معروف مسجد شیخ لطف الله است. نکات جالب که این معمار در طراحی سی و سه پل اصفهان لحاظ کرده این است که پل در عریض ترین قسمت رودخانه زاینده رود ساخته شده است که یکی از محاسنش این بوده که این قسمت رودخانه در بستری کم عمق، وسیع و آرام ایجاد شده و چشم انداز زیبایی را آفریده است.

منبع : نشاط آوران

نام اشرف به این دلیل انتخاب شده است که اشرف افغان این عمارت را برای سکونت خویش برگزیده بود اما در این مورد وجه تسمیه مشخصی وجود ندارد و عده ای آن نام را به شاه عباس دوم نسبت می دهند.

اتاق ها و تالارهای زیبایی در این عمارت وجود دارد که تزئینات نفیس و زیبایی در آن ها کار شده است. این مجموعه زیبا برای سکونت پادشاه و خانواده و دربارش مورد استفاده قرار می گرفت. هنوز تالار مرکزی و یکی از اتاق های بزرگ عمارت اشرف پابرجاست و تزئینات آن سالم باقی مانده است.

فضای عمارت تالار اشرف اصفهان مجلل بوده و گچ بری های لاجوردی و طلاکاری شده در آن صورت گرفته است.  طاق های عمارت بلند و از مقرنس کاری های طلاکاری زیبا پوشیده مستور شده است. به هنگام ورود به فضای عمارت در سقف تالار مرکزی یک ترنج زیبا از طلای خالص مشاهده می نماییم که بسیار  خوش منظر و شکیل است.

در این بنای تاریخی اصفهان در و پنجره های گوناگون و زیبایی وجود داشته، که در حال حاضر همگی نابود شده اند. سازه این تالار با چوب بست انجام شده و بام این بنا بروی پایه های بلند که به طلا آراسته شده قرار داده شده است.

عمارت تالار اشرف اصفهان در دوره های مختلف تاریخی اقوام مختلفی را در خود جای داده و کاربردهای متفاوتی هم داشته است. بنا به گفته های شاردن سیاح فرانسوی ساخت تالار اشرف را به اواخر دوره سلطنت شاه سلیمان دانسته ودر این مکان به محل برگزاری تاجگذاری شاه سلیمان اشاره می کند. عده ای دیگر گفته اند که  این تالار در زمان اوایل جنگ جهانی اول به صورت انبار علوفه بوده است و سپس محل استقرار نظامیان روسی و بعد از آن مکان استقرار دسته موزیک نظامی بوده که خوشبختانه درآن دوران تزئینات زیبای عمارت در زیر گچ مخفی و از دسترس نظامیان خارج شده بود.  

در طی زمان شکاف و درز هایی در بدنه تالار اشرف اصفهان ایجاد شده بود که با مرمت این بنا از خطرات احتمالی دیگر جلوگیری شده است. شهرت بیشتر عمارت تالار اشرف به خاطر نقاشی های زرنگار و گچبری های پرکاری است که در این فضای باشکوه صورت گرفته است.

منبع : نشاط آوران

مناره ها و گنبدهای فیروزه ای شهر اصفهان از شهرت خاصی برخوردار است. مناره هایی که در دوره های تاریخی در اطراف شهر استوار شده اند بار دیگر عظمت و شکوه هنر این شهر را به تصویر کشیده اند.

منار جنبان اصفهان به دلیل حرکت مناره هایش از شهرت عامه برخوردار بوده است، با اینکه در بعضی بناهای اصفهان مثل مناره مسجد امام این اتفاق را نیز شاهد هستیم. این مناره ها در اثر وزش باد شدید به حرکت در آمده و حرکتشان چندان محسوس نمی شود.

بنای تاریخی منار جنبان به شکل یک بقعه می باشد که ایوانی به ارتفاع 10 متر در بالای آن ساخته شده و دو ستون به صورت مناره با ارتفاع 17 متر از سطح ایوان بالاتر کشیده شده است. دو مناره به فاصله 9 متر نسبت به هم قرار گرفته و محیط هر مناره 4,5 متر است.

از طریق گذر از پلکانی مارپیچی به پشت بام و مناره ها می رسیم. به احتمال زیاد مناره ها در اواخر دوران صفویه به این بنا افزوده شده که با حرکت یک مناره ، مناره دیگر و تمام ساختمان به لرزش در می آید. ارزش معماری منارجنبان اصفهان به خاطر حرکت شدید مناره ها است که با آنکه از نظر استادان فن، اتفاق عجیبی نیست اما چون این دو مناره نسبت به دیگر مناره ها سبک و باریک ترند حرکتشان محسوس تر است. عامل موثر در تسهیل حرکت مناره ها جنبان، وجود کلاف های چوبی ای است که در هر دو مناره به کار برده شده است.

مقبره ای که در منار جنبان قرار دارد، متعلق به یکی از زاهدان مشهور قرن هشتم هجری بنام عمو عبدالله کارلادانی است. سنگ بزرگ مرمری بر روی قبر عمو عبدالله قرار دارد و با خط ثلث به صورت برجسته سوره یاسین نوشته شده است. هم چنین در بالای سنگ مقبره بر روی قطعه سنگ مرمری مشخصه و صفات وی ذکر گردیده است.

تزئینات کاشی کاری به شیوه مغولی در ساختمان این بنای تاریخی قابل مشاهده است. زینت دیگر این بنا که می توان به آن اشاره کرد ایوان دوره مغول است که با خط های ظریف و نقش های ستاره ای و کاشی های لاجوردی آراسته شده است.

منبع : نشاط آوران

مدرسه چهار باغ اصفهان در زمان شاه سلطان حسین برای تدریس و آموزش طلاب علوم دینی ساخته شد و تا امروز هم به همین هدف مورد استفاده قرار می گیرد.

دیدنی های مدرسه چهار باغ عبارتند از:

• نقوش زیبای کاشی کاری گنبد مدرسه
• دربی مجلل وتزیین شده با طلا و نقره
• محرابی با شکوه
• منبر مرمری
• حجره های مخصوص پادشاه صفوی
• کاشی کاری های زیبای مدرسه
• کتیبه هایی با خط نستعلیق
• اشعاری که در سرسرای مدرسه قرار داشته و به خط نستعلیق محمد صالح اصفهانی است.
• پنجره های آلت بری شده

تنوعی از نقش و رنگ در کاشی های مدرسه چهار باغ هست که در دیگر بناهای اصفهان اینقدر به چشم نمی آید. وجود درختان چنار کهنسال برابر با قدمت خود مدرسه و نهر آبی که از لابلای درختان می گذرد به زیبایی این باغ می افزاید.

مدرسه مادرشاه و مدرسه سلطانی نام های دیگر این مدرسه با شکوه اصفهانی است.

در دوران صفویه بازارچه ای مرتفع در شمال مدرسه چهار باغ وجود داشت که به دلیل همین ارتفاع بلندش به بازارچه بلند و برای شکوهش به بازارچه شاهی شهرت یافت. امروزه این بازارچه به نام بازار هنر خوانده می شود. مجلل ترین اقامتگاه مسافرین که از سبک معماری  منحصر بفردی برخوردار می باشد و با نام کاروانسرای مادرشاه شناخته شده، در شرق مدرسه چهارباغ اصفهان قرار گرفته است. این دو بنا به دستور مادر شاه سلطان حسین صفوی برای پشتوانه نهاد آموزشی مدرسه چهارباغ ساخته شده بود.

مدرسه چهار باغ اصفهان به عنوان موزه کاشی کاری ایران مطرح است که بر روی گنبد این مدرسه کاشی های هفت رنگ، پیلی، معلقی، معرق و گره سازی دیده می شود. تمام سطح های این بنا با کاشی های رنگارنگ تزئین شده و زیباترین قسمت از لحاظ کاشی کاری در هشتی ورودی مدرسه قابل رویت است.

در قسمت منبر دوازده پله مدرسه بهترین نمونه سنگ تراشی زمان صفویان را نظاره گر هستیم که یکپارچه از سنگ مرمر ساخته شده است. هم چنین درکنار این منبر مرمری محراب نفیسی قرار دارد و کتیبه ای که در بالای این محراب قرار داشته به خط عبدالرحیم جزایری است.

طرحی چهار ایوانی در مدرسه چهار باغ به کار برده شده و حجره ها و ایوان های این مدرسه در مقابل باغی پر از درخت قرار گرفته که نهر فرشادی از میان آنها می گذرد.

منبع : نشاط آوران

شاه عباس زمانی که اصفهان را پایتخت خود قرار داد در کاخی که همجوار میدان نقش جهان بود اقامت گزید و در سال 1006 هجری برای زیباسازی و توسعه کاخ اقدام کرد تا اعضای دیوانخانه و درباریانش نیز در آن جا سکونت کنند برای همین مدتی در کاخ قدیمی که در محله دوری واقع بود زندگی کرد. در داخل باغ عمارت خصوصی شاه را ساختند و داخل بنای عالی قاپو اصفهان به معنای در اصلی کاخ، دیوان و دفاتر صدارت عظمی قرار داده شد.

کاخ عالی قاپو اصفهان شش طبقه داشت و شاه عباس به همین منظور حرمسرای خود را از دردشت به طبقات بالای کاخ آورد و می توان به جرئت گفت که از بام این کاخ با شکوه بهترین و زیباترین مناظر اصفهان قابل رویت بود.

سردر عالی قاپو که به در مقدس شهرت داشت از سنگ زیبای سماق به رنگ سبز ساخته شده و از چنان قداستی برخوردار بود که هیچ کس حتی خود شخص شاه سواره از آن عبور نمی کرد و قبل از ورود به این در پیاده می گشت.

بعد از عبور از در ، دو تالار بزرگ را مشاهده می کنیم که یکی محل استقرار رئیس دیوانخانه و تالار دیگر مربوط به رئیس دربارها بود. همواره در عمارت عالی قاپو اصفهان بر روی عموم باز بود.

شاه به دلیل علاقه ای که به این بنا داشت بیشتر اوقات خود را برای رسیدگی به امور کشور، مجالس خصوصی، غذا و استراحت در آن جا سپری می کرد و در طول روز نظاره گر میدان نقش جهان بود. شاه عباس به خاطر اهمیتی که برای کاخ عالی قاپو قائل بود دستور داد هنرمندان بزرگی از جمله رضای عباسی به گرد آوری نقش و نگارهای زیبا بر روی دیوار بپردازند و محیطی زیبا و بی همتا را برایش ایجاد نمایند. به همین دلیل نقش و نگارها و تزئیناتی در طاق اتاق ها صورت گرفت که زیباترین آن را در اتاق طبقه سوم که مخصوص شاه بود نظاره گر هستیم.

طبقات بالا دارای پلان یکسانی است که شامل یک سالن بزرگ و چندین اتاق می باشد و تعدادی از اتاق ها که رو به روی میدان قرار دارند بالکن هایی برایشان در نظر گرفته شده است. تعداد در های این عمارت به بیش از 500 تا می رسد.

کاخ عالی قاپو اصفهان به دلیل ارزش والایش تا به امروز مورد بازدید خیلی از سیاحان و گردشگران قرار گرفته و به گونه ای است که توصیف جامعی از این کاخ را در سفرنامه های خود می آورند.

منبع : نشاط آوران

با توجه به گفته گیریشمن باستان شناس بزرگ، نخستین تمدن ها در داخل فلات ایران شکل گرفته اند. با کاوش هایی که در تپه های سیلک کاشان صورت گرفت، ظرف های سفالی و آثار باستانی ای پیداگشت که این گفته را تصدیق کرد. اقوال و نظرات گوناگونی در رابطه با سیلک ارائه شده که عده ای سیلک را تغییر یافته سی ارگ می دانند، عده ای دیگر آن را برگرفته از سلوکوس می دانند که قابل پذیرش نیست و بعضی دیگر آن را با توجه به خاک سفیدش، سپید برگ نام می نهند که این گفته های بیان شده رد شده و به سیاله که در کاشان به معنای سفال های شکسته است انتخاب گردد که رفته رفته به کلمه سیلک تغییرگشت.

سیلک کاشان دارای  دو تپه شمالی و جنوبی است. سکونت انسان ها در محوطه تپه تاریخی سیلک به دلیل شرایط مساعد آب و هوا و خاک حاصلخیز و رودخانه میان تپه ها بود.

گیرشمن باستان شناس فرانسوی آثار به دست آمده در تپه سیلک اصفهان را به 6 دوره فرهنگی تقسیم کرد:

دوره اول: ابزارهای سنگی و آثار معماری پیداگشت که ظرف سفالی قدیمی ترین  اثر دست ساخته بشر بود.

دوره دوم: آثاری از نقش های گیاهی، حیوانی و هندسی در تمدن سیلک کاشان به دست آمد.

دوره سوم: ساختن خانه با خشت های مستطیل شکل و کشف زیورآلات نقره و اشیاء با ارزش قیمتی در این دوره صورت گرفته بود.

دوره چهارم: ساخت سازه باشکوه زیگورات و آغاز دوره شهر نشینی بود.

دوره پنجم: ورود مهاجران جدید و ایجاد ظرف های سفالی خاکستری رنگ در این دوره مطرح بود.

دوره ششم: ساخت ظرف های لوله ای شکل به همراه شکل های گیاهان و حیوانات با نقش های هندسی بود.

زیگورات سیلک بزرگترین بنای بزرگ خشتی با ارتفاع حدود 14 متر است که در تپه جنوبی سیلک قرار دارد. زیگورات بنای پله پله ای است که ابعاد هر طبقه نسبت به طبقه پایینی کوچکتر می گردد. زیگورات سیلک در ایران به عنوان چهارمین سیلک شناخته شده و مربوط به اوایل هزاره سوم قبل از میلاد است.

بنا به اعتقاد عده ای این بنا به عنوان نیایشگاه خورشید مطرح بود و چهار گوشه زیگورات به سمت چهار جهت اصلی است. زیگورات سیلک  دارای سه طبقه سکو مانند می باشد. 

امروزه سفال هایی که در تپه های سیلک اصفهان پیدا شدند در بسیاری از موزه های بزرگ دنیا نگهداری شده و این منطقه هنوزه ناگفته های بسیاری دارد.

منبع : نشاط آوران

 

تاریخچه : در خیابان باغ گلدسته اصفهان عمارت با شکوهی به نام هشت بهشت واقع شده که از کاخ های باصفای دوران صفویه است.

 کاخ هشت بهشت اصفهان که یکی از نمونه های زیبای معماری زمان صفویه بوده دارای دو طبقه می باشد که طاق نماها و تزئینات بسیار هماهنگی در آن به کار گرفته شده است.

عمارت هشت بهشت اصفهان به نام های هشت به هشت و هشت در به بهشت نیز معروف بود. کاخ هشت بهشت عمارتی هشت ضلعی بوده و دارای چهار نمای اصلی است که هیچ یک به دیگری شباهت ندارد. فضای اصلی در وسط ساختمان بوده و پلان هشت ضلعی گونه ای دارد.ایوان اصلی کاخ در جهت شمال می باشد و بخش مرکزی عمارت به صورت چهار صفه ایجاد شده است. مقرنس های گچی خوش نقش و نگاری در سقف بالای چهار صفه به چشم می خورد.

در چهار گوشه  کاخ باشکوه هشت بهشت اتاق هایی با تزئینات گچبری و نقاشی دیده می شود. رواق ها، اتاق ها، طاق نماها و پنجره های زیبایی در طبقه دوم وجود دارد که به زیبایی این عمارت با شکوه افزوده است. در راهروها و اتاق های متعدد طبقه دوم، تزئینات و معماری های خاصی از جمله حوض آب، بخاری های دیواری، آینه کاری روی دیوار و موزاییک های بسیار عالی در کف کاخ هشت بهشت تعبیه و قرار داده شده اند.

ارتباط بین فضاهای عمارت هشت بهشت اصفهان با قسمت های دیگر از آن جهت حائز اهمیت است که  این عمارت در عین تنوع و تعدد فضا از یکپارچگی قابل ملاحظه ای برخوردار می باشد.

حوض مروارید و آبشار ایوان جنوبی از جمله دیگر خصوصیت های منحصر بفرد این کاخ بود که آب آن از حوض بالائی تأمین می شد. در نماهای خارجی بنای هشت بهشت کاشیکاری هایی از گونه های مختلف حیوانات آراسته و استفاده شده است.

مادام دیولافوآ فرانسوی که در سال 1298 هجری قمری به ایران آمد و مدتی در اصفهان سپری کرد  در رابطه با باغ هشت بهشت اینگونه بیان می کند در هنگامی که از چهل ستون به کاخ هشت بهشت اصفهان می رویم از کنار حوضی که مابین باغ بوده عبور می کنیم که این باغ سلیقه ایرانی را به خوبی نمایانگر است. در باغ عمارت درختان چنار بلندی دیده می شود. بر روی دیوار نزدیک رواق عمارت دو تابلو قابل مشاهده است که در یکی از تابلوها صورت فتحعلی شاه و پسرانش نقاشی شده و در تابلوی دیگر تصویری از فتحعلی شاه در هنگام شکار حیوانات وحشی ترسیم گشته است.

توریست ها و گردشگرانی که از کاخ هشت بهشت اصفهان دیدن می نمایند آن را از مجلل ترین و فرح انگیز ترین عمارت های دنیا توصیف کرده اند. امید است که شما گردشگر عزیز از این کاخ باعظمت و زیبا دیدن نمایید.

منبع : نشاط آوران