سوغات اهواز، موضوعی است که در این قسمت توضیحاتی در موردش بیان کرده ایم. اهواز مرکز استان خوزستان یکی از متمدن ترین بخش های کشور ایران است. این شهر دارای دیدنی های بسیاری است که مسافران بسیاری به سمت خود جذب میکند. اهواز و حومه ی آن آب و خاک مناسبی برای کشاورزی دارند و کشاورزی پررونق است و سبب شده سوغاتی ها و محصولات کشاورزی اهواز تنوع بسیاری داشته باشد. آنچه بعنوان سوغات اهواز شهرت یافته، خرما اهواز است که انواع مختلفی دارد، که در ادامه برای شما توضیح داده ایم. دشداشه لباس محلی اهواز و فرآورده های حاصل از خرما، سوغاتی های اهواز هستند که در ادامه به آن ها پرداخته ایم. 

دیگر سوغاتی های معروف اهواز که نماینده ای از تمام شهر های استان خوزستان است عبارتند از:

• حلوا ارده
• حلوا شکری
• حلوا کنجدی
• شیره ارده
• کلوچه های سنتی
• انواع ادویه مانند پاپریکا
• لیف خرما

خرما اهواز 

خرما بهترین سوغات اهواز است. استان خوزستان و بویژه اهواز نخلستان های بسیاری در دل خود جای داده اند که هر سال درصد زیادی از نیاز کشور را برطرف می کنند. در این شهر می توانیم انواع مختلف خرما را که ببینیم، و هر مدل را با توجه به طعم و سلیقه خود که خواستیم امتحان کنیم. به طور کلی خرما را می توان در دو دسته تقسیم بندی کرد، خرمای تر و خرمای خشک، خرمای تر خرمایی است که شیره دارد مانند خرمای مضافتی. خرمای خشک هم خرمایی است که دیرتر از نخل چیده شده و نیمه خشک است. خرما در کنار طبیعت گرم، خواص بسیاری دارد که می توان به مواردی چون انرژی زا بودن، منبع غنی آهن، پروتئین، فیبر خوراکی، پتاسیم و ویتامین اشاره کرد. بسیاری از مردم خرما را یک غذای کامل می دادند که انرژی از دست رفته بدن را برمی گرداند. اگر بدنبال خرید خرما در شهر اهواز باشید مدل های مختلفی پیش روی شما برای انتخاب وجود دارند مانند:

• خرما سایر(استعمران)
• خرما زاهدی
• خرما کبکاب
• خرما خضراوی
• خرما گنطار
• خرما بریم
• خرما برحی
• خرما شاکری
• خرما دیلگاری
• خرما مکسون
• خرما سودانی

خرما سایر اهواز:

یکی از مهمترین خرماهای صادراتی، خرمای سایر یا استعمران ، خوزستان و اهواز است که درصد زیادی از آن به اروپا و استرالیا فرستاده می شود. خرمای سایر، پرفروش ترین نوع خرماست و قیمت مناسبی دارد. این خرما خشک و خیلی خوش طعم می باشد و برای کسانی که خرما را به این سبک می پسندند انتخاب خوبی است. اگر بدنبال تهیه سوغاتی از اهواز هستید از این نوع خرما فراموش نکنید.

خرما کبکاب اهواز:

یکی دیگر از خرماهای مرغوب اهواز نوع کبکاب است، که در شهرهایی چون بهبهان، بوشهر، یزد هم بعمل می آید. از نظر شکل ظاهری خرمای کبکاب بهبان نسبت به مدل های دیگر کوچکتر است. از شیره و قند این خرما هم نیز میتوان به عنوان سوغاتی اهواز یاد کرد که بطور مجزا در دسترس هستند.

خرما زاهدی اهواز:

شاید تصور شما این باشد که خرما و رطب یکی هستند ولی اینگونه نیست خرما مراحل گوناگونی برای رشد دارد در یکی از این مراحل خرما در اثر تابش نور خورشید تیره و آبدار می شود که در این مرحله به میوه ی حاصل، رطب گفته می شود مانند رطب مضافتی و کبکاب. حال اگر این خرما بر روی درخت بماند بعد از مدتی که نیمه خشک شد، چیده شود به میوه ی حاصل خرما میگویند مانند زاهدی و پیارم . پس خرمای زاهدی هم از نوع نیمه خشک است که می توان بعنوان یک جایگزین مناسب برای قند در کنار چای استفاده کرد و لذت برد. 

فرآورده های خرمای اهواز

تا اینجا چند نمونه از خرماهای اهواز را که در اهواز یا دیگر شهرستان های استان خوزستان کشت می شود را بهمراه عکس برای شما معرفی کردیم. حال نوبت آن است که دیگر سوغاتی های خوراکی اهواز که فرآورده های حاصل از خرماست را به شما معرفی کنیم که براحتی می توان آن ها را در شهر اهواز تهیه کرد. مانند:

• قهوه ای هسته خرما
• قند خرما
• سرکه خرما
• شیره ی خرما
• رنگینک
• حلوای خرما
• چیپس خرما
• نان خرمایی
• خرمای شکلاتی
• انواع شیرینی

قهوه ی هسته خرما:

هسته خرما را تف می دهند سپس پودر میکنند که همان قهوه ی خرماست. قهوه ی خرما را دم می کنند و در کنار بوی مطبوع آن اثرات درمانی بسیاری برای بدن انسان دارد. همچنین از این پودر پماد هم تهیه میکنند که ورم پلک را نیز برطرف می کند. پیشنهاد می کنم این محصول را برای یکبار هم که شده امتحان کنید و اگر خوشتان آمد بعنوان سوغات اهواز برای اقوام خود ببرید.

قند خرما اهواز:

در گذشته های دور از خرما قند آن را استخراج می کردند و چون قند طبیعی بود ضرری برای بدن نداشت. اکنون شما می توانید این قند را براحتی تهیه کنید و بعنوان جایگزین مناسبی بجای شکر و قند استفاده کنید. به یاد داشته باشید قند خرما سوغات بی ضرر و مفید اهواز برای بیماران دیابتی است.   

رنگینک خرما اهواز:

رنگینک نوعی دسر و شیرینی خشک جنوبی است که بی شباهت به حلوا نیست. برای درست کرده این شیرینی، از خرما و گردو استفاده می شود که یک غذای بسیار پرانرژی حاصل می شود رنگینک برای تامین انرژی بدن مناسب است و در شکل های مختلفی تزیین شده است . حتما بهمراه خود این سوغات خوشمزه اهواز را برای دوستانتان ببرید.

شیره ی خرما اهواز: 

شیره ی خرما بسیار مغذی می باشد و مصرف آن در کنار ارده که یکی دیگر از سوغاتی های اهواز است، وعده ی غذایی کاملی محسوب میشود. همچنین می توان شیره را در کنار چای و برای شیرین کردن هر غذایی استفاده کرد و جایگزین مناسبی برای شکر است. 

دشداشه ی اهواز

دشداشه از لباس های مردانه محلی شهر اهواز است، که بلند و سفید رنگ می باشد. اهوازی ها این لباس را بیشتر در مراسمات خود بعنوان هدیه می دهند. شما هم نیز می توانید برای اقوام خود دشداشه را بعنوان سوغات اهواز هدیه ببرید مطمئنا سوغات جالبی خواهد بود.

سوغات ساری را تقریبا همه مردم ایران می شناسند. هر سال، شهرهای شمالی کشور پذیرای مسافرانی از سراسر ایران می باشند، که برای هوای خوب، دریا و جنگل های زیبای شمال به این خطه ی سرسبز سفر می کنند. ساری هم یکی از این شهرهای میزبان است. اسم شمال و سفر شمال که می آید، همه کلوچه را بیاد می آورند و بنوعی سوغاتی معروف ساری و دیگر شهرهای شمالی محسوب میشود. اما تنها کلوچه سوغاتی ساری نیست، این شهر میوه، خوراکی و صنایع دستی بسیاری دارد که می توانید بعنوان سوغات از این شهر همراه خود ببرید. از جمله سوغاتی های ساری که شاید معرف حضورتان نباشد می توان به ازگیل و زردکیجای ساری اشاره کرد همچنین مرکبات و ترشیجات آن را هم نمی توان نادیده گرفت.

دیگر محصولات و سوغات ساری:

• کلوچه
• عسل کوهی
• برنج
• رب انار ترش
• گزنه
• انواع مربا
• عرقیجات
• تمشک

ازگیل ساری

ازگیل (کندس در گویش مازندرانی) میوه ی درختچه های وحشی وخارداری است که در دامنه ی کوه و جنگل های مازندران و گیلان می رویند. این میوه هم خانواده ی گلابی و سیب است و اواخر فصل پاییز و اوایل فصل زمستان می رسد. از نظر شکل ظاهری بزرگتر از فندق و قرمز رنگ است و طعم آن گس و شیرین می باشد. ازگیل استفاده های بسیاری در مناطق شمال ایران دارد مثلا ترشی ازگیل درست می کنند و یا آن را در خمره با نمک و آب می اندازند و هر موقع خواستند آن را بصورت تازه استفاده می نمایند. کاربرد دیگر آن تهیه شربت هایی است که خاصیت دارویی دارد. از جمله خواص دیگر می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• سرشار از ویتامین A,B,C و تانن
• ضد صفرا
• عطش را کم می کند
• مفید برای التهابات معده
• موثر در تقویت خون بدن

ازگیل میوه ای است که براحتی می توانید آن را بعنوان سوغاتی ساری تهیه کنید و بهمراه خود به شهرتان ببرید.

مرکبات ساری

اگر فصل بهار به ساری سفر کرده باشید عطر و بوی دل انگیز بهارنارنج به مشامتان خورده است. شهر ساری یکی از تولیدکنندگان بنام مرکبات می باشد. مرکبات ساری بعلت حاصلخیزی و میزان بارش باران سالیانه از مرغوبیت بسزایی در کل ایران برخوردار است. جالب است بدانید که مرکبات ساری شهرت بسیاری از لحاظ طعم، آبدار بودن و عطر دارد. همچنین قیمت آن به نسبت سایر مرکبات مناطق ایران مناسب تر می باشد. از مرکبات ساری میتوان به پرتقال، پرتقال تامسون، نارنگی، نارنج و لیمو اشاره کرد. باگذر از بازارهای محلی ساری میتوانیم علاوه بر مرکبات فرآورده های حاصل آن را چون مربای شکوفه بهارنارنج، آب بهارنارنج، مربای پوست پرتقال و… تهیه کنیم. آب بهارنارنج و مربا میتواند گزینه مناسبی بعنوان سوغات ساری باشد.

ترشیجات ساری

اگر مهمان خانه های مردم خونگرم ساری باشید و یا به رستوران های این شهر و دیگر شهر های شمال رفته باشید ترشیجات جز ثابت سفرهایشان است و در خوردن ترشی در کنار غذا بسیار دلپذیر است. در زیر برخی از این ترشیجات را بهمراه تصویر برایتان آورده ام، میتوانید این محصولات خوشمزه را از بازارهای محلی ساری تهیه کنید.

ترشی انار:

ترشی سیر:

آلوچه ترش ساری:

انواع ترشک ها را می توانید در بازارهای شهر ساری تهیه کنید، و از خوردنشان لذت ببرید.

لواشک ساری:

لواشک یکی از محبوب ترین ترشیجات بین بزرگان و کودکان است که به فور در شهر های شمال کشور به چشم میخورد. حتما از این لواشک های وسوسه برانگیز برای مصرف خود و سوغاتی تهیه کنید.

زردکیجای ساری

زردکیجا یکی از معروفترین سوغات ساری است که در روستاهای اطراف ساری و در مناطق جنگلی زیر درختان می روید. این قارچ خوشمزه و لذیذ در فصل پاییز آن هم به مدت یک ماه رشد می کند. در بین مردم شمال محبوبیت بسیاری دارد و از آن انواع غذاهایی چون کباب،خورشت و زردکیجا پلو درست می کنند. ناگفته نماند علاوه بر لذیذ بودن از نظر ارزش غذایی با گوشت قرمز برابری می کند.

موقعیت جغرافیایی شهر تبریز از گذشته های دور چنان اقتضا می کرد که این شهر و بازار تبریز را به مهم ترین راه ارتباطی میان شرق و غرب ، شمال و جنوب کشور تبدیل کند. قرار داشتن بر سر راه جاده ابریشم و جایگاه ویژه آن در جلگه سرسبز تبریز باعث شده بود که تبریز و بازار آن به عنوان کانون اصلی مبادله کالا در جهان آن روز شناخته شده و مورد توجه قرار بگیرد. با مروری در تاریخچه شهر و بازار تبریز از سده های دور تا به امروز برآنیم تا چشم اندازی واقعی از بازاری که روزگاری دراز چون نگینی بر تارک جهان اسلام می درخشید ترسیم کنیم و با نگاهی دوباره نقش آن را در مقاطع مهم تاریخی مورد ارزیابی قرار دهیم تا براساس آن جایگاه واقعی بازار و بازاریان تبریز را در روند تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور در گدر زمان بازشناسیم.

 از بازار تبریز قبل از اسلام به جز مواردی که توسط چند جهانگرد اطلاعاتی از آن داریم، اطلاعات جامع و کاملی نداریم. اما در دوره اسلامی و مخصوصا از دوره سلجوقی به بعد با توجه به نقاشی هایی که از آن دوره مانده و یا مطالبی که به صورت مکتوب از تعریف جهانگردان است بازار تبریز را به احتمال درصد خیلی زیاد در همین مکان فعلی بازار و با همین معماری و شکل و قیافه داشتیم. تبریز در دوره ایلخانان با توجه به اینکه به پایتختی ایران انتخاب می شود رونق بسیار جدی و فراوانی به خود می گیرد. در این دوره سه تا بارانداز جدی در سرتاسر جاده ابریشم وجود داشته است: یکی در چین، دیگری در تبریز و آن دیگری در روم. و این نشان می دهد که این شهر بین راهی بین دو تمدن بزرگ شرق و غرب و در داخل امپراطوری عظیم ایران چه جایگاه ویژه ای را داشته است.  البته زلزله های فراوان و متعددی در این منطقه کشور شاهد بودیم  و چندین بار بازار تبریز را تخریب کرده و بازار نویی بر روی خرابه های بازار تاریخی مجدد ساخته شده است. علاوه بر زلزله حملاتی نیز از بیرون مرزها به این بخش از کشور عزیزمون وجود داشته که این هم باعث غارت، تخریب و از بین رفتن سازه های نسبتا مخصوص در گذشته شاهد بودیم که از بین رفتند.

 در زمان عباس میرزا، نایب السلطنه، تبریز ولیعهدنشین و پایتخت دوم کشور گردید و شهر تبریز به صورت مرکز تجارت ایران درآمد. خاص آن که حمایت دولت مرکزی از تجار و اصناف بازار تبریز نظیر تسهیلات مالی در پیشرفت و توسعه تجارت آن تاثیر عمده ای را برجای گذاشت. به این ترتیب شهر تبریز از آن روزگار تا پایان حکومت قاجاریه به عنوان مهم ترین شهر پس از تهران شناخته شد و بازار آن اصلی ترین و مهم ترین بازار و مرکز ثقل تجارت کشور گردید. با صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه، بازار تبریز نقش تازه ای در شکل و نوع حکومت ایفا کرد. پس از انقلاب مشروطه و از هنگامیکه راه آهن سرتاسری اروپا ایجاد شد اغلب بازرگانان، کالاهای خود را از راه روسیه و جلفا به اروپا صادر می کردند به گونه ای که شهر تبریز و بازار آن به صورت مرکز تجمع تجار معتبر درآمد. پس از انقلاب روسیه در سال 1917 حکومت جدید شوروی به دلایل امنیتی و سیاسی راه ترانزیت کالا را بست و این امر باعث شد تا برای تجار بویژه بازرگانان تبریزی مشکلاتی پدید آید. سرانجام با وخیم تر شدن اوضاع بازار تبریز، برخی از بازرگانان و تجار بزرگ را که در دوره حکومت قاجار و پس از آن در ایران و روسیه تزاری شعبات تجاری داشتند ناگزیر ساخت تا شعبات تجاری خود را به کشورهای دیگر اروپایی نظیر آلمان، انگلستان، فرانسه و غیره انتقال دهند. نوسانات شدید و بلاتکلیفی در کار تجارت، کم وبیش تا آغاز جنگ جهانی دوم ادامه یافت و بازار تبریز با وجود این بحران های مقطعی همچنان به عنوان یکی از مهم ترین مراکز اقتصادی کشور به کار خویش ادامه داد.

بازار تبریز مجموعه ای است یکپارچه که در سطحی فراتر از 250 هزار متر مربع به عنوان اصلی ترین یادگار تاریخی شهر استوار و برجای مانده است. اما اهمیت بازار تبریز تنها با وسعت زیاد زیربنایی آن معنا نمی یافت بلکه سازندگان این بازار در ساخت مجدد آن پس از زلزله سال 1193 هجری قمری از مصالح کم دوام روی برگرداندند. مصالح آسیب پذیری نظیر چوب که در برابر سوانح و حوادث طبیعی مقاومت چندانی نداشت. ساختار جدید که مجموعه ای از انواع قوس ها، طاق ها، سازه ها و فضاهای باز و سرپوشیده بود، تنها با عنصری ساده و کوچک بنام آجر پدید آمد.

همزمان ساخت مجدد بازار، با دوره ای از تسلط بی نظیر معماران در بکارگیری استادانه آجر به خلق فضاهای متنوعی منجر شد که اوج هنر ایجاد سازه های آجری را به نمایش می گذارد. بافت اصلی بازار تبریز از دو راسته سرپوشیده شمالی و جنوبی تشکیل گردیده که به موازات یکدیگر راسته قدیمی و راسته جدید کشیده شده اند. شواهد حاکی از آن است که شبکه های اصلی بازار تبریز در عصر قاجار طرح ریزی و بنا گردیده است. طول این شبکه ها تا حدود 5500 متر است که این رقم به قسمت های سرپوشیده  بازار را در بر می گیرد. عرض معابر بازار به طور میانگین بین 4 تا 5 متر  و ارتفاع آن 5 تا 6 متر می باشد.

در چنین فضایی، 20 راسته، 35 سرا، 25 تیمچه، 11 دالان و در حدود 5500 حجره با تقریبا 40 شغل و صنف جای گرفته است. بازار سرپوشیده تبریز سراسر از تکرار طاق های آجری متعددی ساخته شده است که روزنه هایی در این طاق ها روشنایی بازار را تامین می کند. تقاطع راسته های بازار چهار سو را بوجود آورده که دارای گنبدی بلند است و این قسمت را از قسمتهای راسته متمایز می سازد. گنبد چهارسوها دارای سبک معماری و جزئیات ساختاری متفاوتی هستند که عناصر تزیینی آن ها با یکدیگر متفاوت بوده و بر این اساس فضاهای متنوعی را بوجود می آورد. تیمچه مظفریه زیباترین نوع معماری بازار تبریز و گنبد تیمچه امیر بزرگ ترین گنبد این بازار است.

بازار تبریز با داشتن تمامی فضاهای شناخته شده بازارهای ایران و ترکیب دلپذیر آن ها در یک سلسله مراتب منطقی آن را به مجموعه ای تبدیل کرده که می توان از آن به عنوان یک مدرسه کامل معماری یاد کرد. فضای سرپوشیده بازار بر رونق و گرمی آن درزمستان های سرد و تابستان های گرم می افزاید و آن را به فعال ترین و پرتحرک ترین محورهای شهری تبدیل می کند. وجود اصناف و مشاغل گوناگون و تمرکز آن ها در راسته ها و سراها و تیمچه ها و دیگر کالبدهای بازار لبریز از خریداران است. هم چنین به دلیل اهمیتی که بازار تبریز در استان و منطقه دارد همواره شماری از اهالی آبادی ها و شهرهای دور و نزدیک برای خرید مایحتاج خود به اینجا روی می آورند. بازار تبریز را می توان به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم کرد. در بخش شمالی از نظر ارائه کالا بیشتر مغازه های سقط فروشی، سمساری، زیلو و جاجیم، پنبه و پشم فروشی و اجناس و کالاهایی از این نوع قرار دارند که متناسب و در نظارت با نیازهای مراجعین روستایی و شهرهای کوچک کالاهای خود را عرضه می کنند. هم چنین برخی از حجره های بخش شمالی، کارگاه هایی وجود دارد که در آن ها مرمت و رفو قالی و انواع دیگر زیرانداز انجام می پذیرد. در راسته های بخش جنوبی تنوع کالایی به گونه دیگر است. حجره ها و مغازه های این بخش در اختیار لوکس فروشی ها و فروشندگان انواع قماش، پوشاک، گونه های مختلف گیاهان دارویی و انواع خشکبار قرار دارد. خشکبار تبریز از دیرباز از شهرت زیادی برخوردار بوده و یکی از رهاوردهای این شهر به شمار می رفته است.

انگور و کشمش تهران 

انگور و کشمش مرغوبی را می توان در شهر تهران یافت البته اگر تولید شهریار باشد. شهریار یکی از شهرستان های خوش و آب و هوا استان تهران است که بستری خوبی برای پرورش میوه های مختلف و محصولات کشاورزی مانند انواع میوه، چغندر، غلات فراهم کرده، که در این بین انگور و کشمش سرآمد است.شما می توانید به راحتی کشمش و انگور شهریار را بعنوان سوغات تهران بخرید و یا در کنار سفر به پایتخت سری به شهریار بزیند و این محصولات را از آنجا تهیه کنید.

سوهان تهران

بیشتر کسانی که به تهران سفر میکنند برای زیارت شاه عبدالعظیم به شهر ری می روند، شهر ری در قسمت جنوب استان تهران قرار دارد و سوهان آن معروف می باشد. شما میتوانید سوهان شهر ری را بعنوان سوغاتی تهران برای اقوام خود ببرید. سوهان سوغاتی است که هر سلیقه ای آن را می پسندد.

سبزی کوهی تهران

سبزی های محلی و کوهی بسیاری در حومه ی تهران می توان یافت مخصوصا در شهری همچون فیروز کوه، در فصل بهار اگر به دامنه ی کوه های این شهر بروید می توانید انواع مختلفی از سبزی کوهی، قارچ و دارو گیاهی را بیابید. البته فراموش نکنید بهار فصل روییدن این سبزی های زیبا و خوش طعم است. در دیگر فصل های سال سبزی خشک شده را می توانید تهیه کنید. هر کدام از این سبزی ها، کاربرد و فواید مختص به خود را دارند. اگر به تهران سفری داشتید از فیروزکوه و سبزی های آن فراموش نکنید.یک نکته‌ی مهم این است که تا حد امکان نباید روی زمین‌های مرطوب و رویشگاه‌های با پوشش نورس پا گذاشت. علت این است که با لگدکوب کردن این گونه زمین‌ها، خلل و فرج خاک پر می‌شود و بستر مناسب رویش، سخت آسیب می‌بیند. 

دوغآبعلی تهران 

دوغ آبعلی را شاید خیلی ها شنیده باشند. آبعلی شهری از توابع دماوند است که در استان تهران قرار دارد. یکی از معروف ترین سوغات تهران دوغ آبعلی است که بسیار طعم فوق العاده ای دارد و نوشیدنش به آدم انرژی میدهد. بهترین روش برای ماندگاری مطلوب دوغ نگهداری آن در دمای یخچال است. کارخانه ی تولید دوغ در این شهر قرار دارد و برای درست کردن آن، از آب چشمه هایی که در این منطقه قرار دارد استفاده میکنند. اگر بدنبال مرکز این دوغ های خوشمزه هستید به جاده هراز و شهر آبعلی سفری داشته باشید و از دوغش غافل نشوید.

سوغات زنجان، مطلبی است که در این بخش به آن می پردازیم. زنجان یکی از شهرهای زیبای غرب کشور ایران است و هوای نسبتا سردی دارد. بسیاری از مسافران، زنجان را به دلیل این آب و هوای خنک برای سفر تابستانی خود انتخاب می کنند. صنایع دستی و سوغات زنجان در کنار مناظر زیبا و دیدنی آن، نظر همگان را به خود جلب می کند. صنایع دستی شهر زنجان تنوع زیادی دارد که هر سلیقه ای را راضی می کند و در پست مربوط به صنایع دستی زنجان، در این باره توضیح خواهیم داد. اما گروه دیگر، سوغاتی زنجان است که می توان به نان اردک و سبزی غازیاغی اشاره کرد. همچنین چاقوی زنجان معروفترین سوغات این شهر است که زبانزد همگان می باشد. 

سوغات های دیگر زنجان عبارتند از:

• انگشت پیچ
• سبزی گل آقا
• سبزی ماتار
• پیاز کوهی

نان اردک زنجان

نان اردک زنجان نوعی نان سنتی است که در ابتدا توسط زنان پخت میشد، اکنون در قنادی ها و کارگاه های شیرینی پزی شهر زنجان درست می شوند و براحتی می توان این نان را در زنجان تهیه کرد. آرد نان بربری، تخم مرغ، شیر، شکر، بکینگ پودر و روغن موادی هستند که در تهیه ی نان اردک استفاده می شوند. گاهی متناسب با سلیقه ی آشپز در تهیه آن آب پنیر هم بکار برده می شود. بعد از اینکه با مواد گفته شده خمیر درست شد آن را در داخل روغن سرخ می کنند و پس از آن نان آماده خوردن می شود. البته آنچه در گذشته پخت میشد بدون تخم مرغ و بکینگ پودر بوده و در روش تهیه امروزی آن این مواد استفاده می شود. یکی از خوشمزه ترین سوغاتی های خوراکی شهر زنجان است که همه ی کسانی که، حتی یک بار از این نان خورده اند طرفدار پروپاقرص نان اردک شده اند.

چاقوی زنجان

چاقوی زنجان شهرت بسیاری دارد، بطوری که اگر اقوام و خویشان از سفر شما به زنجان مطلع شوند، مطمئنا به سفارش چاقو خواهند داد. اما با توجه به اعتقاداتی که بین بعضی از مردم است ترجیح می دهند چاقو را تنها برای استفاده خود تهیه کنند و برای هیچ یک از آشنایان خود بعنوان سوغات نبرند. ساخت چاقو در زنجان از قدیم الایام انجام می شده و قدمتش به دوران صفویه میرسد، این عمل تا به امروز ادامه یافته و بعنوان یکی از صنایع دستی مشهور زنجان محسوب می شود و شهرت آن سبب شد در بخش سوغات هم مورد توجه قرار گیرد. در مورد ویژگی های چاقوی زنجان می توان به کیفیت بسیارعالی، دوام، قدرت و برندگی خوبش اشاره کرد.  

سبزی غازیاغی زنجان

غاز یاغی گیاهی خودرو است که در کنار رودخانه ها و یا در دامنه ی کوه می روید، استان زنجان هم منطقه ای کوهستانی است، که کوهای های بسیاری را در دل خود جای داده و بارندگی مناسب آن سبب شده گیاهان بسیاری در این منطقه رشد کند که هر کدام خواص و کاربرد منحصر بفرد دارند. می توان به سبزی گل آقا، ماتار ،پیاز کوهی اشاره کرد غازیاغی که در ادامه در موردش توضیحاتی آورده شده است. غازیاغی به معنی پای غاز است به خاطر شباهت آن نامگذاری شده است. گیاهی خوشبو و خوش طعم است که در غذاهایی چون آش، سوپ و برنج استفاده می شود و طعم فوق العاده ای را ایجاد می کند. از دیگر مصارف آن میتوان به کاربردهای دارویی آن اشاره کرد مانند:

•  به تصفیه ی خون کمک می کند.
• موثر در درمان بیماری های پوستی
• ترشحات غدد داخلی را منظم می کند.
• آرامش بخش اعصاب

این سبزی خوش طعم به همراه سبزی کوهی در بازارهای زنجان در دسترس قرار دارد، پیشنهاد میکنم برای استفاده خود و یا بعنوان یک سوغات زنجان این سبزی های خوش عطر را تهیه کنید.

نکته مهم : پیشنهاد میزان و نوع غذا در کوه فقط منحصر به استفاده در کوه نوردی نیست ، بلکه حتی در طبیعت گردی و ورزش های سبک هم بسیار مفید است.

در بخش تغذیه کوهنوردی هنوز کسی نتوانسته است رژیم غذایی مشخصی برای کوهنوردان تهیه کند اما توصیه‌های پیشکسوتان این عرصه در ارتفاعات کارساز است.
البته این را هم مد نظر داشته باشید منظور از کوهنوردان نیز آن دسته از کسانی که ماهی یک بار به ارتفاعات سهل‌الوصول می‌روند و در همان ایستگاه‌های اول یا دوم بساط قلیان و هندوانه‌ به راه می‌اندازند و به صورت کلی همش در حال تفریح هستند ، نیست.در مناطق مذکور تغذیه همان است که در شهر بوده و تغییرات زیادی نیاد ندارد.فقط بهتر است غذای سنگین خورده نشود.

تعیین برنامه غذاییتان در کوه بستگی بسیاری به نوع برنامه کوهنوردیتان دارد . این که قصد صعود یک روزه دارید یا چند روزه که اگر قصد صعود چند روزه را داشته باشید معمولا توصیه می شود از چند روز قبل از شروع برنامه به ذخیره سازی انرژی در بدن بپردازید.

برای انتخاب بهترین کارایی بین غذاها چه در کوه و چه در خانه ، چند نکته وجود دارد :

1. غذاهای خام و گیاهی بیشتر استفاده کنید . غذاهای متنوع زیاد استفاده کنید . هر روز از یک نوع غذا استفاده نکنید.
2. شیرینی جات و چربی را از غذاهای روزانه حذف نکنید بلکه به مقادیر لازم در غذای روزانه بگنجانید.
3. در قبل و حین اجرای برنامه های سنگین مثل کوهنوردی از میوه و سبزیجات استفاده کنید.
4. در حین اجرای برنامه های سنگین مثل کوهنوردی ، غذا به مقدار کم و دفعات زیاد مصرف کنید.

جلوتر که برویم غذاهایی که برای آزاد شدن انرژیشان زمان بیشتری نیاز است را معرفی خواهیم کرد اما فعلا می پردازیم به دسته بندی مواد غذایی مورد استفاده در کوه و البته اول از همه زمان تغذیه :

زمان تغذیه:

یک کوهنورد حرفه ای هرگز صبحانه را دست کم نمی گیرد . صبحانه مهمترین وعده غذایی در طول روز است که عده ای از کوهنوردان اشتباها بدون سرف صبحانه شروع به برنامه کوهنوردی می کنند و بهانه هایی مثل صبح زود وقت نمی شود ، میل نداریم ، در اجرای برنامه سنگین می شویم ، را می آورند .اما حقیقت این است که در حین اجرای برنامه قطعا بدن نیاز به انرژی دارد که اگر این انرژی در دسترس نباشد بدن شروع به استفاده از چربی و پروتئین می کند

قبل از حرکت لازم نیست که حتما صبحانه کامل و سنگین بخورید . صبحانه مختصر می تواند شامل مقداری نان ، عسل ، یک عدد موز ، مقداری گردو ، مربا ،  مقداری پنیر و یا هر آنچه که تامین انرژی از کربوهیدرات است ، باشد. بعد از حدود سه ساعت کوهنوردی با توجه به شرایط زمانی و مکانی می توانید به فکر تامین انرژی روزانه با رژیم غذایی پر کربوهیدرات باشید. همانطور که قبلا اشاره کردم در طول روز به دفعات و مختصر غذا بخورید . یک کوهنورد در طول روز اجرای برنامه یک نهار کامل ندارد . همواره سعی کنید حداقل مقدار 2000 کیلو کالری از انرژی روزانه را از اول صبح تامین کنید.

در طول اجرای برنامه همواره از تنقلات هم استفاده کنید که فوق العاده مفید هستند. کشمش ، خرما ، موز و سیب زمینی از غذاهای پر کربوهیدرات است . هنگام غذا خوردن با آرامش نشسته و فقط به غذا فکر کنید (البته این مورد مثل خیلی از موارد دیگری که اشاره کردم فقط به تغذیه کوهنوردی مربوط نیست و باید در زندگی روزمره نیز مد نظر باشد). سعی کنید از غذا خوردن لذت کافی ببرید . آب به اندازه کافی بنوشید (این مورد از همه چیز مهم تر است) .

یادتان باشد : دور لب آخرین نقطه ای است که احساس تشنگی می کند ، پس همیشه قبل از تشنگی آب مصرف کنید.

تغذیه قبل از برنامه کوه نوردی:

همه ورزشکاران نیاز دارند بدانند قبل از ورزش چه چیزی باید بخورند تا در اجرای برنامه موفق عمل کنند .

اما در کوه نوردی بهتر است در طول هفته انرژی مورد نیاز را به وسیله تغذیه صحیح تامین کنید تا در طول برنامه سنگین یا سبک کمبود انرژی احساس نکنید.

مسئله تغذیه قبل از برنامه های کوه نوردی هر چه باشد دارای اهمیت های زیر است:

1. از پایین آمدن قندخون در حین اجرای برنامه پیشگیری می کند . پایین آمدن قندخون باعث علائمی مانند کوه گرفتگی ، بیماری ارتفاع ، سردرد ، خستگی زودرس ، عدم تعادل ، بی ارادگی و … می شود که کارایی ورزشی را به صورت چشم گیری کاهش می دهد.
2. سوخت عضلانی به صورت مستمر و در طول هفته برای اجرای برنامه تامین می شود.
3. کوهنورد از لحاظ ذهنی اقناع می شود که سوخت لازم در طول اجرای برنامه را به بدن خود رسانده و آماده مصرف آن باشد. همیشه قبل از اجرای برنامه سعی کنید استراحت کرده و به اندازه کافی غذا بخورید . اگر برنامه سنگین یک یا چند روزه در پیش دارید از یک هفته قبل تمرین را کم کنید . مصرف کربوهیدرات را تا 60% اضافه کنید و بیشتر استراحت کنید . حتما آب کافی مصرف کنید (یعنی روزانه 4 لیتر) .

تغذیه حین برنامه کوه نوردی:

در طول اجرای برنامه سعی کنید مواد شیرینی را 5 تا 10 دقیقه قبل از شروع دوباره حرکت مصرف کنید . در این زمان با ورود قند به بدن و بالا رفتن قند خون ، از بدن انسولین آزاد شده و قندخون بدن ناگهانی افت پیدا می کند و افت قند خون کارایی بدن را می کاهد .

برای خوردن غذا هیچ وقت عجله نکنید بلکه در فرصت مناسب محلی که پس از حرکت مقداری شیب خفیف جلوی رویتان باشد انتخاب کنید .

حتما زمانی را برای هضم غذا اختصاص دهید.

همواره رژیم غذایی زمان اجرای برنامه با رژیم غذایی داخل شهر تفاوتی نکند .

مایعات زیاد بنوشید روزانه 4 الی 6 لیتر آب مصرف کنید و در صورت گرم بودن هوا مایعات زیادتر بنوشید.

تغذیه پس از برنامه کوه نوردی:

پس از برنامه کوهنوردی و با ورزشی سنگین اولویت اول با جایگزینی مایعات از دست رفته بدن است . آب میوه هم خوب است ، آب میوه نه تنها آب بلکه کربوهیدرات و الکترولیتها را نیز تامین می کند . پس از کوهنوردی انگور ، هندوانه ، عدس و سوپهای رقیق نیز بسیار خوب هستند.

و اما نمونه ای از مقدار انرژی در مواد مختلف :

* آب، چای، قهوه صفر کیلوکالری

*۱۰۰ گرم نان سبوس دار ۳۰۰ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم پنیر ۱۷درصد چربی ۲۹۵ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم ماکارونی ۳۷۰ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم سوسیس ۲۶۰ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم شکلات ۵۷۶ کیلوکالری

*۲۰۰ گرم عسل ۳۳۷ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم قیسی خشک ۲۴۷ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم شکر ۴۰۰ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم بیسکویت کرم دار ۴۸۰ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم کره ۷۱۰ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم برنج ۱۸۰ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم خشکبار ۲۹۰ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم کشمش ۲۸۹ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم آلوی خشک ۲۶۶ کیلوکالری

*۱۰۰ گرم گوشت گاو ۱۶۰ کیلوکالری

آنچه درباره زندگینامه پروین اعتصامی بیان شده است که خانم رخشنده اعتصامی متخلص به پروین، فرزند یوسف اعتصام الملک از شاعران و نویسندگان روزگار قاجارها است. پروین، به سال 1285 هجری شمسی در تبریز زاده شد. پدر پروین اعتصامی در زندگی ایشان نقش مهمی داشت. او عربی را نزد پدر خواند و از کالج آمریکایی تهران پایان نامه تحصیلی گرفت.

پروین اعتصامی، به سال 1313 شمسی با پسر عموی خود ازدواج کرد، اما، بیش از دو ماه ونیم در خانه شوهر نماند، و به خانه پدر بازگشت و خویش را از قید زناشویی رهاند. پس از این، روزگاری در کتابخانه دانشسرای عالی کتابداری کرد.

پروین اعتصامی، در روزگار کودکی، استعداد شاعرانه خویش را آشکار کرد و نزد پدر، ادبیات آموخت و دیوان ناصر خسرو را نزد سید نصرالله تقوی خواند و تاثیر ناصر خسرو در شعر او به خوبی پیداست. دیوان پروین اعتصامی، از یک سو، از شاعران خراسان، بویژه ناصر خسرو تاثیر گرفته است و از سوی دیگر، از شاعران عراق و فارس، از حیث معانی نیز با اندیشه های عارفانه هماهنگی دارد. با این همه، شاعر، شیوه ای بدیع و مستقل پدید آورده است.

قصیده های پروین اعتصامی، گرچه به شیوه ناصر خسرو سروده شده است، لیکن، بویی از تفکرات سعدی و حافظ در خویش دارد، وگاه، در مثنوی ها، به مولوی نزدیک می شود. اما، در قطعات، به گونه ای متفاوت از قصیده هایش می اندیشد. این قطعه ها، بیشتر به شیوه مناظره سروده شده است. روشی که ریشه در ادب پیش از اسلام ایران دارد. در آثار بازمانده از روزگار ساسانی، مناظره گویی، جایی عمده دارد. در روزگار پس از اسلام نیز بیشتر، شاعران آذربایجان و عراق این روش را دنبال کردند و اسدی نیز گرچه ریشه در خاک توس داشت، اما مناظره های خود را در آذربایجان سروده است. اما، در مناظره های ظریف پروین اعتصامی،گاه، طنزی زیبا در جریان است همانند نخی که از دانه های تسبیح می گذرد و گه گاه، خود را نشان می دهد. و گاه نیز طنز، یا هجوی پرخروش، اما معقول و آمیخته به ادب، سر بر می کند.

با این همه، شعر پروین اعتصامی در آمیخته است با اندرزهایی عبرت آموز، از آن قبیل که در مسمط پر غوغای یاد یاران تجلی می کند. اما، آنچه بیش از همه در دیوان پروین اعتصامی، توجه خواننده را به خود جلب می کند، بی توجهی او به مضمون های عاشقانه است. که در میان اشعار پروین اعتصامی کم ترین جا را به خود اختصاص داده است. با آن که عواطف زنانه او، از میان بسیاری از قطعاتش، سر بر می کنند.

دیوان پروین اعتصامی مجموعه ای از قصیده ها، قطعه ها، مثنوی ها و دو مسمط زیبا، به نام های نغمه صبح و یاد یاران می باشد. دیوان پروین اعتصامی نخستین بار در سال 1314  شمسی با مقدمه شادروان ملک الشعرای بهار به چاپ رسیده است و به سبب استواری قالب ها و گیرایی مضمون هایش بارها چاپ و منتشر شده است.

پروین اعتصامی در سی و چهار سالگی در فروردین 1320 هجری شمسی به بیماری حصبه و به مرگی نابهنگام درگذشت.مقبره پروین اعتصامی در حرم حضرت معصومه(س) در قم می باشد.

سوغات سنندج، مطلبی است که در بخش برای شما توضیح خواهم داد. سنندج مرکز استان کردستان در غرب کشور است. منطقه ای دارای کوهستان ها زیبا و آب و هوای خوب، که در فصل تابستان میزیان گردشگران بسیاری است. هر مسافری از همان لحظات اولیه سفر خود به فکر سوغاتی های شاخص شهری است که به آنجا سفر می کند، تا برای عزیزانش که همراه او نبودند هدیه ببرد. سوغاتی سنندج تنوع بسیاری دارند و به بخش های گوناگونی تقسیم میشوند از این میان می توان به شیرینی های سنتی سنندج مانند شیرینی کنجدی، بادام سوخته و آدامس سقز اشاره کرد که گزینه های مناسبی بعنوان سوغاتی شهر سنندج هستند. در ادامه به تفصیل به آنها خواهم پرداخت.

دیگر محصولات استان کردستان که بعنوان سوغاتی های معروف سنندج یاد می شوند:

• نان کاک 
• نان برنجی 
• عسل طبیعی 
• روغن طبیعی 
• باسلوق
• خشکبار
• مویز 

شیرینی کنجدی سنندج

شیرینی کنجدی یکی از محبوبترین شیرینی های شهر سنندج هستند. که علاوه بر طعم عالی، خواص دارویی هم برای ما دارد. در سفر به سنندج حتما این شیرینی را امتحان کنید و از خوردن آن لذت ببرید. همچنین یکی از بهترین سوغاتی های سنندج است، مطمئنا کسی نیست که طعم و مزه آن را دوست نداشته باشد. شیرینی کنجدی در دو نوع انگبین و شکری درست می شود. برای شما توضیحات بیشتری آورده ام تا براساس سلیقه و ذائقه ی خود،  انتخاب آسانی داشته باشید.

شیرینی کنجدی گز انگبین:

این نوع شیرینی خاص شهر سنندج و استان کردستان است. چون انگبین، شهد حاصل از حشره ایست که در کوهستان ها و دشت های کردستان و سنندج می توان از روی درختی به نام انگبین بدست آورد. برای تهیه شیرینی کنجدی گز انگبین یا کنجی گزو در زبان محلی مردم سنندج،کنجد را بو می دهند و در ادامه ی کار شهر انگبین را اضافه کرده و پس از آن بر روی سطحی پهن میکنند و برش می دهند. شکل ظاهریش قطعات منظمی از کنجد فشرده شده می باشد و بسیار مقوی و خوشمزه است.

شیرینی کنجدی شکری:

این نوع از شیرینی کنجدی هم مانند شیرینی کنجد گزو است با این تفاوت که بجای شهد انگبین، شهد شکر را به کنجد بو داده می افزایند.

کنجد و انگبین موجود در این شیرینی خواص بسیاری دارند که به تعدادی از آن ها در ادامه اشاره شده است:

خواص کنجد:

• منبع غنی پروتئین و ویتامین های  B,E,D ،مس، روی، کلسیم، منیزیم
• ضد رماتیسم
• کاهش کلسترول خون
• مفید در درمان نارحتی های کیسه ی صفرا
• موثر در کاهش فشار خون بالا

خواص انگبین:

• منبع گلوکز، ساکاروز و پلی ساکارید است.
• درمان زخم معده
• درمان آبله

حتما شیرینی کنجدی سنندج را امتحان کنید، و بعنوان یک سوغاتی منحصر بفرد سنندج، برای دوستان و خویشان خود ببرید .

بادام سوخته ی سنندج

بادام سوخته یکی دیگر از شیرینی مخصوص سنندج است. بادام سوخته درمراسمات و پذیرایی مردم خونگرم استان کردستان از مهمانان، جایگاه خوبی پیدا کرده است. مغز بادام و شکر موادی هستند که بادام سوخته از آن ها تهیه می شوند. ناگفته  نماند بادام مقدار زیادی اسید آمینه دارد که در بهبود گردش خون و آرامش عروق خون موثر است. خوردن بادام سوخته در کنار یک لیوان چای بسیار دلپذیر است و طعم بیاد ماندنی دارد. شما می توانید با این سوغات سنندج، کام اقوام و دوستان خود را شیرین کنید.

آدامس طبیعی سنندج

شاید تا به حال، نام آدامس سقز را بسیار شنیده باشید. سقز شیره یا بهتر معرفی کنم صمغ درخت بنه (همان پسته وحشی) است که در مناطق کوهستانی استان کردستان می روید. این صمغ را در فصل پاییز از شکاف هایی که در تنه ی درختان ایجاد شده استخراج می کنند و معمولا در ابتدا سبز رنگ و خیلی چسبنده می باشد. اما طعم آن با هر سلیقه ای متناسب نیست. می توان از خواص خوب این آدامس به موارد زیر اشاره کرد:

• درمان زخم معده
• کمک به هضم غذا
• درمان بیماری های گوارشی
• سبب عملکرد بهتر کبد و طهال
• التیام زخم ها
• مصرف روزانه آن لک های پوستی و جوش را برطر می کند.

اگر سفری به شهر باصفای سنندج داشتید از خرید آدامس سقز برای مصرف خود فراموش نکنید همچنین بعنوان یک سوغات سنندج آن را همراه خود ببرید.

در سده دوازدهم هجری، سبک هندی که در روزگار اعتلایش از زیبایی بسیار بهره داشت، به فترت گرایید و مضمون های سست و بازاری و عامیانه را به شعر زیبایی فارسی راه داد. از این رو، تنی چند از شاعران اصفهان، علیه آن سبک فرسوده برخاستند، تا طرحی نو در اندازند، اما، شعر فارسی را حیاتی نو نبخشیدند، بلکه به گذشته ای کهنه تر و فرسوده تر بازگشتند. روزگار گذشت و گذشت، و شاعران فارسی زبان، برخی به سبک روزگار صفویان  و برخی به شیوه شاعران پیش از آن سخن گفتند.

با جوشش انقلاب مشروطه، قالب های سنتی شعر فارسی، نقص خود را آشکار کردند. بدین معنی، که نشان دادند، که برای بیان دردهای عمومی جامعه، کار آمد نیستند. در این میان، ترانه ها و تصنیف ها، که از سویی با زبان عامه پیوندی نزدیک داشتند و از سوی دیگر، از اوزان عروضی کامل پیروی نمی کردند،از شاخه های دیگر شعر فارسی، توفیق بیشتری داشتند. اما، شاعرانی که به زبان رسمی شعر می گفتند، جرات در هم ریختن قانون های سنتی دست و پا گیر را نداشتند، و می پنداشتند، که با آوردن واژه هایی چون بمب و محکمه و عدلیه و چه و چه، شعر ، به راهی نوین می افتد.

شعر زمستان نیمایوشیج:

اما با این ابتکارها، شعر، از بافت سنتی و دست وپا گیر خود، رها نشد و در مسیر کهنه خویش، همچنان رفت و رفت، تا علی اسفندیاری متخلص به نیما در شعر فارسی، تحولی بنیانی پدید آورد. او، از سویی قافیه را که برای شعر، امری عارضی است، از میان برداشت و از سوی دیگر، قالب های عروضی را در هم شکست و شاعر را از طفره رفتن و زیاده گویی رهایی داد.

در شعر سنتی فارسی، بسا که مطلب شاعرانه شاعر، در یک مصرع، یا نیم مصرع، پایان می پذیرد، اما، برای تکمیل قالب، شاعر، باید زیاده گویی کند، علاوه بر این، با شکستن اوزان و برداشتن قوافی، پای موضوع های بسیار دیگر نیز به شعر فارسی باز شد. موضوع هایی که در شعر سنتی، مجال خودنمایی نداشتند و چنین شد که پس از چندین سده، شعر فارسی، بار دیگر، از ریشه جوانه زد، و بالیدن آغاز کرد.

علی اسفندیاری، مشهور به نیمایوشیج و متخلص به نیما، فرزند ابراهیم خان اعظام السلطنه نوری، از شاعران مشهور معاصر و دگرگون کننده مسیر شعر فارسی است.

او، در سال 1274 هجری شمسی، در دهکده یوش از توابع مازندران به دنیا آمد. نیمایوشیج که یک کشاورززاده بود، در روستای زادگاه خود، از ملای ده، مقدمات را آموخت. نیمایوشیج آنگاه به تهران آمد و در مدرسه سن لویی تحصیلات خود را پایان برد. نیما، زبان فرانسوی را به خوبی آموخت و در شاعری نیز از نظام وفا تعلیم گرفت. و نخستین شعر خود رادر سال 1300 منتشر کرد. آشنایی نیمایوشیج با ادبیات اروپایی، موجب تاثیرگذاری وی برشعر فارسی شد، کاری که پیش از آن، شاعران دیگری چون قاآنی و عشقی می توانستند و نکردند.

نیما، از کارمندان وزارت فرهنگ بود، در سال های 1309 تا 1311 هجری شمسی در آستارا در دبیرستان تدریس می کرد، و در 1311 به زادگاه خویش رفت و به کارهای خانوادگی خود پرداخت. او، همواره به زادگاه خود عشق می ورزید و بسیاری از مایه های شعر خویش را از آن دیار گرفته است. نیمایوشیج در سال های 1317 تا 1320 هجری شمسی عضو هیات تحریریه مجله موسیقی بود، وکتاب پر ارج ارزش احساسات را در این مجله به یادگار نهاد.

نیمایوشیج، پس از سال های انتظار خدمت، بار دیگر در سال 1329شمسی،به کارهای مطبوعاتی روی آورد و در اداره کل انتشارات وزارت فرهنگ، به کار بررسی کتاب و نقد شعر پرداخت و سرانجام در سال 1338 هجری شمسی زندگی را بدرود گفت. 

نیما، گذشته از شیوه ابتکاری خود، قالب های سنتی شعر فارسی را نیز به خوبی می سرود و افسانه او، فاصله ایست میان شعر کهن و شعر نیمایی. نیمایوشیج، در شعر نوین خود، بیشتر به مسائل مردمی روی آورده است و وازگان شعرش، با زبان عامه پیوندی تنگاتنگ دارد. مشهورترین آثار منظوم او: مجلس، قصه رنگ پریده، افسانه و برای دل های خونین است.

نخستین مجموعه شعرهای نیمایوشیج، به روزگار زندگیش به سال 1334 شمسی به کوشش دکتر ابوالقاسم جنتی عطایی چاپ و منتشر شده است. بخشی از آثار نیمایوشیج نیز به زبان های فرانسوی و انگلیسی ترجمه شده است. فهرست کتاب های نیما از این قرار است: ماخ اولا، شعر من، ناقوس، شهر صبح-شهر شب، آهو و پرنده ها، مانلی، یادداشت ها و…، قلم انداز، دنیا خانه من است، نامه های نیما به همسرش، عنکبوت و فریادهای دیگر، کندوهای شکسته، آب در خوابگه مورچگان، حکایت و خانواده سرباز.

نخستین مجموعه کامل آثار نیمایوشیج، به کوشش سیروس طاهباز و نظارت شراگیم یوشیج در سال 1364 شمسی در تهران منتشر شد.

کالبد نیما، سال ها، در تهران به امانت به خاک سپرده شده بود، که سرانجام به زادگاهش یوش انتقال یافت و به گور خفت.

سوغات بجنورد را، شاید خیلی از مردم ایران نمی شناسند. بجنورد مرکز استان خراسان شمالی، شهر خوش و آب و هوایی است که از نظر اماکن جذاب و دیدنی می تواند گزینه ی مناسبی برای سفر باشد. همچنین آب و هوای مناسب این استان سبب شده از نظر تنوع محصولات کشاورزی و سوغاتی های خوراکی تنوع زیادی در این خطه باشد. از قدیم الایام  سوغاتی های معروف بجنورد آبنبات یا شکر پنیر، قره قروت، کشک و انگور کلادار یا رزاقی بوده اند. در زیر به سوغاتی های بجنورد که در دیگر شهر های استان خراسان شمالی تولید می شوند و میتوان آن ها را در شهر بجنورد یافت اشاره کرده ام. 

• خشکبار
• کشمش و آجیل
• هلو و سیب
• لواشک

آبنبات بجنورد

آبنبات بجنورد حدود هشتاد سال است که تولید می شود و توجه افراد زیادی را به خود جلب کرده است. بسیاری از ایرانی های ترجیح می دهند در کنار چای خود بجای قند آبنبات داشته باشند، و همین بازار آبنبات را رونق داده است. بجنورد یکی از شهر هایی است که اکثر مسافرانی که از شمال کشور به مشهد مقدس سفر می کنند از آن خواهند گذشت و یکی از انتخاب های زائران برای سوغاتی، آبنبات بجنورد خواهد بود. آبنبات های بجنورد به حدی خوش طعم است که اگر یکبار طعم آن را چشیده باشید مشتری دائمی آن خواهید شد. آبنبات از شکر، آب، جوهر لیمو و سفیده تخم مرغ تهیه می شود. اوایل آبنبات بصورت ساده تهیه می شد و گزینه های زیادی برای انتخاب در دست نبود اما امروزه می توان آبنیات هایی با طعم های مختلف در شهر بجنور یافت که هر کدام مزه منحصر بفرد و فوق العاده ای را دارند. هل، زرشک، نارگیل، زعفران، لیمو، پسته ای، دارچین، زنجیبل، کنجد، کاکائو و … از جمله این این آبنبات ها هستند. در ادامه به تعدادی از آنها و خواصشان اشاره می کنم. تا شما در انتخاب نوع و طعم آن ها راحتتر باشید.

آبنبات پسته ای بجنورد:

خوردن پسته به هر شکلی فواید بسیاری برای ما دارد. از جمله فواید: مفید برای تقویت افراد بیمار و کسانی بدنشان ضعیف است، دارای ویتامین، آهن، کلسیم، فسفر و پتاسیم است. طعم این نوع آبنبات خوب و جزء گرانترین هاست.

آبنبات دارچینی بجنورد:

طعم دارچین در کنار چای بسیار دلچسب است. دارچین برا بهبود دردهای عضلانی موثر است، سبب کاهش فشار خون می شود ، مانند انسولین عمل میکند. مصرف روزانه آن سلامت را تضمین کرده و آرام بخش خوبی است.

آبنبات هلدار بجنورد:

هل هم یکی از افزودنی هایی است که پیوند خوبی با چای دارد. آبنبات هلدار طرفداران بسیاری به خود جذب کرده نوشیدن چای در کنار این آبنبات های هلدار بسیار دلچسب است. از جمله خواص هل: کمک به هضم غذا، سبب بهبود اشتها، بهبود سرما خوردگی، تقویت کلیه ها و …. .

آبنبات زرشکی بجنورد:

برای کسانی که ترکیب طعم های ترش و شیرین را دوست دارند گزینه ی مناسبی است این نوع آبنبات رنگ زیبایی هم نیز داراست.

آبنبات کنجدی بجنورد:

این نوع آبنبات ترکیب شده با دانه های کنجد، بسیار خوش طعم است اما سلیقه های خاصی از این آبنبات ها استقبال می کنند. خواص بسیار کنجد عبارتند از: تقویت عروق، پیشگیری از میگرن، پوکی استخوان و کاهش کلسترول .

قره قروت بجنورد

قره قورت یکی از فرآورده های حاصل از شیر می باشد. وجود مراتع و چراگاه های مناسب در خراسان شمالی رونق خوبی به دامداری داده است. قره قروت هم یکی از تولیدات وابسته به دامداری است. در زبان ترکی قره قروت را کشک سیاه هم میگویند. معمولا به رنگ های کرم روشن ،زرد و قهوه ای تیره می باشد. قره قروت طرفداران بسیاری دارد با آوردن نام آن و بیاد آوردن طعم ترشش دهن آدم آب می افتد. شما میتوانید در سفر به این شهر قره قروتش را بعنوان سوغاتی بجنورد تهیه کنید. ناگفته نماند که قره قروت در پیشگیری از پوکی استخوان مفید است ولی در خوردن آن زیاده روی نکنید چون مضرراتش بیشتر از منفعت آن خواهدبود.

انگور بجنورد

یکی از محصولات مهم کشاورزی در خراسان شمالی کشت انگور است. اولین انگوری که در طی سال درمنطقه طبرستان و حوالی بجنورد کشت می شود معروف به خلیلی است در ماه تیر و آخرین نوع آن در مهرماه برداشت می شود کلاداری یا رزاقی نام دارد. این انگورها را می توان به راحتی در شهر بجنورد یافت که بسیار هم خوش طعم و پرخاصیت است. همچنین کشمش یکی از مشتقات انگور می باشد که فواید بسیاری دارد. پس میتوانید نوع مرغوب انگور و کشمش را در سفر به بجنورد تهیه کنید و بعنوان سوغات بجنورد همراه خود ببرید.

کتیبه بیستون  یکی از مشهورترین و باشکوه ترین یادمان های کهن منطقه بیستون است.کوه بیستون در 30 کیلومتری شرق شهر کرمانشاه واقع شده است. در اقوال باستان مسیر قافله هایی که قصد عبور به بابل را داشتند از کنار این کوه و در کنار چشمه آب دامنه کوه به استراحت می پرداختند. برخی از پژوهشگران بیستون را که به نامهای بغستان، بگستان، بهیستون، بهستون،بهستان و بیستون در متن های قدیم و جدید آمده است برگرفته از واژه بق به معنی خدا دانسته اند و بدین ترتیب احتمالا جایگاهی مذهبی و نیایشی به شمار می رفته است.

در خصوص تاریخچه مشرق زمین، بیستون با افسانه های خسرو شیرین زمینه ای برای طبع آزمایی سخنوران پارسی گوی فراهم آورده است. پیش از کوشش مستشرقان و ترجمه کتیبه ها، افسانه هایی که زاییده فکر و خیال لطیف شاعران بود بیستون را تنها کوهی افسانه ای معرفی می کرد.
در ناحیه بیستون به دلیل شرایط مساعد آب و هوایی و موقعیت خاص جغرافیایی تقریبا از هر دوره عصری از آن دیده می شود. این آثار از عصر شکار شروع شده و به دوران معاصر ختم می شود. غار شکارچیان،غار آفتاب، غار دودر، غار تاریک از دوران غارنشینی، نیایشگاهی از دوره ماد، کتیبه داریوش از دوره هخامنشی، نقش برجسته هرکول از دوره سلوکی، نقوش مهرداد، گودرز، بلاش و محوطه پارتی از دوره ساسانی، کاروانسرای ایلخانی، کاروانسرای صفوی و کتیبه شیخ علیخانی از آثار دوران اسلامی این مجموعه است. کلیه آثار کتیبه بیستون در فهرست آثار ملی ثبت شده و در 23 تیرماه سال 1385 هجری شمسی جزء هشتمین اثر ایران به ثبت آثار جهانی رسیده است.

 کتیبه بیستون متعلق به داریوش بزرگ هخامنشی و  در فاصله ده ها متری از سطح زمین قراردارد. با توجه به نوشته های تاریخ نویس یونانی دیودور سیسیلی، نام بیستون به تلفظ پهلوی آن بهیستون شناخته و تغییر آوا داده است.
داریوش بزرگ ، به عنوان کهن ترین تاریخ نویس ایرانی برای نگاشتن سنگ نوشته بیستون مطرح شده است. داریوش بزرگ برای اینکه مردم زمان خود و آینده را در جریان قدرت و نخستین سالهای حکومتش قرار دهد بر سر شاهراه مرکز وغرب ایران به بین النهرین که محل عبور کاروانها و نظامیان بود این سنگ نبشته را ایجاد نمود. در این سنگ نوشته جریان سالی را که داریوش درجنگ با شاهان دروغزن سپری کرد و 19 شورش را فرو نشاند بیان شده است.

با نگاه به کتیبه بیستون – معرفی کامل از قبیل آشنا شدن با خط میخی پارسی، پوشاک،آرایش، اسلحه شناسی و تفکرات و اعتقادات مذهبی مردمان در زمان حکومت هخامنشیان کسب می کنیم.
مهم ترین سخنان داریوش که در سنگ نبشته بیان شده، بدین صورت است:
شناسایی و خصوصیات داریوش ،گستره و عرصه حکومتی داریوش، داستان سرکوبی شورش گئومات، داستان های شورش سرزمین های دیگر و سرکوبی آنها، منزه دانستن داریوش از هرگونه جرم و زشتی،توصیه به حفظ کتیبه و درخواست ازمردمان آینده .

خطوط و زبان سنگ نبشته بیستون در آینده به دلیل تغییر زبان مردمان به فراموشی رفت.اینگونه بود که کسی توانایی خواندن متون را نداشت و کتیبه داریوش را به فرهاد و عشقش شیرین نسبت دادند. در اوایل دهه 1840 میلادی، هنری رالینسون انگلیسی افسر ارتش انگلیس برای ماموریت به ایران فرستاده شد و موفق به ترجمه خطوط سنگ نبشته بیستون شد . مدتی هم در اواخرسال 1850 میلادی ،وزیر مختار انگلستان در ایران شد. سالهای بعد ترجمه دقیق تر کتیبه، توسط اشخاص دیگری صورت پذیرفت.

ارتفاع سنگ نوشته بیستون حدود 8 متر و طول آن 22 متر است.در وسط این سنگ نبشته 5 ستون که به خط میخی فارسی باستان در 525 سطرنوشته شده به چشم می خورد. اهورا مزدا با چهره انسانی برروی این ستون ها قرار گرفته است. تاج تابناکی که روی سر اهورامزدا قرارگرفته نشانه خدایی بودن اوست. اهورامزدا حلقه ای را با دست چپ به سمت داریوش دراز کرده و بدین ترتیب قدرت پادشاهی خویش را به داریوش می بخشد. بلند کردن دست راستش به منزله  خواهان نیکی و برکت برای داریوش است. داریوش نیز دست راست خود را به جهت دعا سمت اهورامزدا دراز و در دست دیگرش کمانی را گرفته است. داریوش،گئومات را زیر پای راست خود انداخته و پشت گئومات، تیگرا خائودا، رهبر قبیله سکاها و 8 نفر از غاصبین تخت پادشاهی  که به وسیله زنجیر به هم متصل شده اند قرار گرفته است. در پشت داریوش نیز گبری و کماندار آسپاتینا وجود دارند.

کتیبه بیستون کرمانشاه، بزرگترین سنگ نبشته جهان ، در سال 2006 میلادی توسط سازمان یونسکو در فهرست میراث فرهنگی جهان به ثبت رسید. 

سوغات ارومیه تنوع بسیاری دارد که در این بخش سوغاتی های مشهور آن را معرفی می کنم. ارومیه یکی از شهرهای زیبا و خوش آب و هواست که پذیرای گردشگران زیادی بخصوی در فصل تابستان است. در کنار تمام زیبایی هایش مسافران، نگران تهیه ی سوغاتی برای دوستان و اقوامشان هستند که دراین سفر همراهشان نبوده اند و می خواهند هدیه ای از این شهر بهمراه خود ببرند. صنایع دستی و سوغات ارومیه با تنوع زیاد، هیچ مسافری را دست خالی به شهر و دیار خود نمی فرستد. نقل، شیرینی های سنتی ، عرقیات و حلوای هویج ارومیه جزء بهترین انتخاب ها، بعنوان سوغاتی ارومیه هستند. دیگر سوغاتی های ارومیه عبارتند از:

• انواع مربای محلی: سیب،آلبالو، به، گل محمدی، هویچ، هلو و… .
• انواع شربت ها: آلبالو، گلاب، بادرنجو، بیدمشک و … .
• انواع نان ها: ارده، تنور چره، یخاچره، تاواچره، جزلا چره.
• انواع ترشی: ترشی مخلوط، ترشی لیته، ترشی هفت بیجار.
• شیرنی سنتی: تره حلوا، دوشاب حلوا، نساء حلوا

نقل ارومیه

یکی از معروفترین سوغاتی های ارومیه نقل است. نقل از گذشته های دور در بین مردم ایران جایگاه خوبی داشته و جایگزینی برای قند، در کنار نوشیدن چای می باشد. همچنین در بسیاری از محفل ها و مهمانی ها می توان رد پای آن را دید. درست کردن نقل امروزه دردسر کمی دارد و با دستگاه این کار انجام  می شود. اما در گذشته کار بسیار مشکلی بود. نقل یکی از فرآورده هایی است که از شکر تهیه می شود شکر را حرارت می دهند تا ذوب شود و سپس مغزهایی که باید به آن افزوده شود را اضافه می کنند و در نهایت اسانس مورد نظر را می افزایند. در واقع نقل را می توانیم به سه قسمت تقسیم کنیم هسته، روکش و طعم دهنده. که بر این اساس انواع مختلفی دارند. روکش سفید از شکر تهیه می شود. در هسته آن معمولا بادام، گردو و پسته قرار می دهند. طعم دهنده رایج در ارومیه بیدمشک، دارچین، زعفران، وانیل، اسانس میوه های مختلف می باشد. همچنین از نظر اندازه ریز، متوسط و درشت هستند. میتوان گفت نقل، یکی از خوشمزه ترین سوغات های ارومیه است که هیچ مسافری براحتی نمی تواند از کنار آن بگذرد.  

در زیر به تعداد نقل هایی با طعم های مختلف اشاره شده:

• نقل بیدمشک
• نقل زعفرانی
• نقل گل محمدی

نقل بیدمشک ارومیه:

بیدمشک یکی از گیاهان بومی ارومیه است، برای تهیه نقل بیدمشک، خلال بادام را برای مدتی در گیاه بیدمشک می خوابانند سپس روکش سفید را از شکر و آب تهیه کرده و با هم ترکیب می کنند، تقریبا نقل آماده است. اما این پایان کار نیست در پایان کار به نقل ها عرق بیدمشک اضافه می کنند تا خوش طعم و عطر شود. عمل معطر کردن خلال بادام با خشک شده ی گیاه بیدمشک هزینه بر است و امکان دارد خیلی ها از اسانس های غیر طبیعی استفاده کنند پس با دقت خرید کنید. نقل بیدمشک به نقل ابریشمی هم معروف است چون ظاهری سفید همچون ابریشم دارد. به نظر من یکی از خوشمزه ترین انواع نقل است و می تواند سوغاتی خوبی از شهر ارومیه باشد.

نقل زعفرانی ارومیه:

مراحل تهیه نقل زعفرانی همانند نقل بیدمشک است با این تفاوت که از گردو برای مغز آن و از زعفران برای روکش و اسانس آن استفاده می شود.

نقل گل محمدی ارومیه:

طریقه درست کردن با مدل های قبلی یکی است ولی در روکش این نقل، گلهای خشک شده محمدی دیده می شوند.که ظاهری زیبا و وسوسه انگیزی به آن ها داده اند.

حلوای هویج ارومیه

حلوای هویج ارومیه همانند نقل، دیگر سوغاتی معروف ارومیه محسوب می شود. حلوای هویج از گردو، شیره ی انگور و هویج درست می شود که بسیار خوشمزه است. حلوای هویج در شب یلدا مهمان خانه ی مردم خونگرم ارومیه و استان آذربایجان غربی است. از خرید حلوای هویج ارومیه فراموش نکنید چون با موادی که در تهیه آن استفاده می شود بسیار پر انرژی و مفید است. همچنین مصرف آن در هوای سر خالی از لطف نیست.

عرقیات ارومیه

استان آذربایجان غربی یکی دیگر از استان های خوش آب و هوای ایران است که به همین علت در آن گیاهان دارویی و کوهی بسیاری می توان یافت و در نتیجه انواع عرقیات هم تولید می شود. این عرقیات را می توان از شهر ارومیه براحتی تهیه کرد. یکی از معروفترین عرقیات ارومیه بیدمشک و بادرنجبویه می باشد. عرق بهارنارنج، گلاب، بومادران، برگ بید، برگ گردو، بابونه، پونه، ترخون، پیچک، خاکشیر، شاتره، شوید، شنبلیله، گل گاوزبان، کلپوره، کیالک، کاکوتی، کاسنی، کرفس، مرزه، نسترن، کاهو، هندوانه کوهی، یونجه و هفت گیاه قند دیگر عرقیات شهر ارومیه هستند. هر کدام از این ها خواص دارویی مخصوص به خود را دارند. عرقیات هم برای سوغاتی، خوب است و کاربردهای زیادی دارند. 

عرق بیدمشک ارومیه:

بیدمشک گیاهی است که در استان آذربایجان غربی می روید و از آن استفاده های بسیاری می شود. عرق بیدمشک در زمینه های مختلفی استفاده می شود بعنوان مثال برای معطر کردن غذا، شربت و همچنین خواص دارویی آن که نمی توان نادید گرفت از جمله خواص دارویی بیدمشک که در درمان سرگیجه، کم خونی و تقویت قلب موثر است. 

عرق بادرنجبویه ارومیه:

عرق بادرنجویه همانند عرق بیدمشک برای معطر کردن غذا و شیرینی کاربرد دارد همچنین خواص درمانی آن حائز اهمیت است از جمله این خواص تنظیم فشارخون، نارسایی قلبی و شادی آور است.

شیرینی سنتی ارومیه

شیرنی های ارومیه قدمت بسیاری دارد و از گذشته های دور گروهی به پخت آن ها مشغول بودند تا به امروز که بصورت کارگاهی انجام میشود. تنوع این شیرینی ها زیاد است. که در زیر به موارد اندکی اشاره شده است.

• لوزانک
• تنور شیرینی سی
• سوجوق
•  تره حلوا
• دوشاب حلوا
• نساء حلوا

لوزانک ارومیه:

لوزانک یا باستخ در زبان محلی ارومیه، شیرینی است که از شیره انگور، نشاسته، گلاب و آب تهیه می شود و در ظاهر شباهت به مسقطی دارد. برای تزیین این شیرنی از مغز پسته و گردو استفاده می شود. از ظاهر شیرینی خوشمزگی آن مشخص است.

تنور شیرینی سی ارومیه:

در تهیه این شیرینی ماست و آرد را مخلوط می کنند و کمی شکر به آن می زنند. بعد از فرم دادن به خمیر روی آن را تخم مرغ زده و در تنور می گذارند این شیرینی می تواند انتخاب خوبی بعنوان سوغاتی باشد.

سوجوق ارومیه:

مواد اولیه تهیه سوجوق شیره انگور، نشاسته و گلاب است. خمیری حاصل می شود و داخل آن را مغز گردو می ریزند، سپس بصورت نواری گرد،آن را شکل می هند بعد از آن، به قطعه های کوچک برش زده و با پودر نارگیل آن را می آرایند.

سوغات گرگان همانند دیگر شهرهای شمالی ایران از تنوع بسیاری برخوردار است. یکی از سرگرمی های شهر گرگان در کنار طبیعت زیبا و جاذبه های دیدنی آن، بازدید از بازارهایی است که نمایشگاهی از صنایع دستی و سوغات گرگان می باشد. بنام ترین سوغاتی های شهر گرگان، شیرینی های سنتی است که در کارگاه های شیرینی پزی و قنادی درست می شوند. همچنین بانوان هنرمند گرگانی به مناسبت های مختلف، این شیرینی های فوق العاده را می پزند. نان زنجبیلی(لوزی)، نان خرمایی، حلوا اماج، سرغبیلی، نان شیرمال و نان پادرازی شیرینی هایی هستند که در ادامه برای شما توضیح داده شده تا با توجه سلیقه و ذائقه ی خود، بعنوان نماد و سوغات شهر گرگان همراه خود ببرید. 

سوغاتی های دیگر که در گرگان می توان تهیه کرد عبارتند از:

• کلوچه
• ماهی و خاویار
• کُلُمبو
• رشته به رشته
• شیرینی برنجی
• قطاب
• کالنی نون 
• سیچو کماچ 
• گلاج
• نون قندی 

نان زنجبیلی گرگان 

نان زنجبیلی(زنجفیلی)، یکی از شیرینی های سنتی گرگان می باشد که جایگاه خوبی در مهمانی های مردم این شهر دارد. نان زنجبیلی از آرد گندم، شکر، روغن و زنجبیل تهیه می شود و عموما از نظر شکل ظاهری لوزی است. ترکیب زنجبیل طعم عالی به این شیرینی می دهد. علاوه بر این، مصرف شیرینی زنجبیلی، بدلیل زنجبیل موجود خواص درمانی بسیاری دارد.که تعدادی از آن

1. زنجبیل باعث گرمی بدن می شود.
2. برای سرما خوردگی و سرفه مفید است.
3. زنجبیل در درمان گرفتگی های عضلات هم موثر است.
4. برای بیماری های معده مفید می باشد.

اگر تاکنون از این کلوچه های خوشمزه نخورده اید در سفر به گرگان آن را امتحان کنید و همچنین به عنوان سوغاتی خوشمزه گرگان همراه خود ببرید. 

نان خرمایی گرگان

نان خرمایی، سوغات دیگر شهرهای ایران هم است. اما از آنجا که خیلی خوشمزه است و در هوای سرد باعث گرمی بدن می شود در گرگان هم از زمان های دور پخت می شود. خوردن نان خرمایی در کنار یک لیوان چای در هوای نسبتا سرد، بسیار دلچسب است. از نان خرمایی گرگان فراموش نکنید.

حلوای اماج گرگان

حلوای اماج یا حلوای اماچ سوغات مخصوص شهر گرگان محسوب می شود، که زنان هنرمند گرگانی با وجود سختی زیاد در تهیه آن، برای عید نوروز از قدیم الایام درست می کردند. حلوا اماج از آرد گندم، عسل، روغن، پودر پسته ، بادام، هل و گلاب تهیه می شود. مسافران شهر گرگان می توانند این حلوا را از شیرینی فروشی ها تهیه کنند و از خوردن آن لذت ببرند. اگر میخواهید سوغاتی گرگان را تهیه کنید از خرید این حلوا فراموش نکنید. 

سرغبیلی گرگان

سرغبیلی شیرینی سنتی دیگر، مخصوص شهر گرگان است. شاید تاکنون اسم آن را نشنیده باشید در این قسمت اندک توضیحی جهت آشنایی شما آورده ام. آرد، مایه خمیر، پودر قند، شیر و شکر از مواد اصلی تهیه آن است. سرغبیلی می تواند سوغات خوبی باشد چون خیلی ها با شکل و طعم آن آشنا نیستند. مطمئنا جذاب خواهد بود.

نان پادرازی گرگان

نان پادرازی نوعی نان محبوب در بین مردم گرگان است. نان پادرازی بسیار نرم است و خوردن آن راحت است. این نان را بعنوان سوغاتی شهر گرگان با خود ببرید تا آنان که همراه شما نبودند، با این نان خوشمزه گرگان آشنا شوند. مواد تهیه نان پادرازی روغن، آرد، گلاب و سیاه دانه است و بعلت استفاده نشدن شکر در تهیه آن، برای افرادی که دیابت دارند مفید است.

نان شیرمال گرگان

نان و شیرینی عمده ترین سوغاتی های خوراکی گرگان هستند. یکی دیگر از این شیرینی ها نان شیرمال گرگان است که اکثرا با آن آشنایی دارید و در شیرینی فروشی های بیشتر شهرها یافت میشود. مواد تهیه آن آرد، تخم مرغ، شیر و کشمش است. شاید دلیل نام گذاری شیرمال برای این شیرینی وجود شیر در تهیه ی آن می باشد. ناگفته نماند کشمش در ترکیب با این نان طعم فوق العاده ای را بوجود آورده است. همچنین گاهی خرما هم در داخل آن قرار می دهند. این نان بسیار خوشمزه است و میتواند بعنوان یک میان وعده استفاده شود. حتما این سوغاتی خوشمزه را از شهر گرگان، برای بستگان خود ببرید.

آنچه درباره زندگی نامه ادیب الممالک فراهانی در تاریخ آمده است که ایشان میرزا محمد صادق فرزندحاجی میرزا حسین و نوه میرزا معصوم ،برادر قائم مقام بود. او به سال 1277 هجری قمری در روستای گازران اراک به دنیا آمد. محمد صادق فراهانی در سن پانزده سالگی پدرش را از دست داد و براثر فشار بستانکاران و ستمکاری ناصرالدوله-عبدالحمید میرزا- حکمران و رئیس قشون اراک پیاده به تهران آمد. و پس از مدتی به دستگاه تهماسب میرزا مویدالدوله راه یافت و بر اثر آشنایی با امیر نظام گروسی- حسنعلی خان- تخلص خود را از پروانه به امیری تغییر داد، و با او به کرمانشاه رفت، و چهار سال بعد، به تهران بازگشت. مظفرالدین شاه او را لقب ادیب الممالک داد. در سال های بعد، ایشان، روزگاری پیشکار آذربایجان بود.ادیب الممالک مدتی معاون مدرسه لقمانیه تبریز بود، سفری به قفقاز رفت و گذری به خوارزم داشت. ادیب الممالک فراهانی مدتی در مشهد زیست و در سال 1320 هجری قمری به تهران آمد و نویسنده روزنامه ایران سلطانی بود. بعدها مدتی در باکو با روزنامه ارشاد همکاری داشت و پس از گشایش مجلس، سر دبیری روزنامه مجلس را به عهده گرفت و به هنگام فتح تهران در سال 1327 هجری قمری همراه با مجاهدان وارد تهران شد. ادیب الممالک فراهانی مدتی بعد به خدمت وزارت عدلیه در آمد و در آنجا دیدن فسادهای گسترده اداری، او را به سرودن شعرهای تند و هجوهای نیشدار واداشت.

دیوان ادیب الممالک فراهانی مشتمل بر قصیده ها، مسمط ها و ترجیع بندها می باشد. شعر او، به گونه محسوسی از رویدادهای روزگارش تاثیر پذیرفته است. چه، او، در مسائل اجتماعی و مبارزه های سیاسی درگیر بوده است. شیوه شعرش در قصیده سرایی، بیشتر به شیوه ی انوری نزدیک است و به سبب احاطه اش بر ادب عرب، تلمیح های نامانوس به گفته ها و احوال پیشینیان، در شعر او، بسیار است.و گاه، دشوار وسنگین به نظر می آید، گاه، برخی نشانه های تجدد خواهی در اشعار ادیب الممالک فراهانی هست و هجوهایش،تند و نیشدار است.بویژه هجو هایی که درباره مخالفان مشروطه سروده است، و در یکی از قصیده های خود، یکی از آنان را آماج دشنام های زشت خود ساخته است.

ادیب الممالک، در سال 1335 هجری شمسی برابر با 1295 هجری قمری که در عدلیه یزد خدمت می کرد،سکته کرد و در بیست و هشتم ربیع الثانی همان سال، در 58 سالگی در گذشت.

در تاریخ 6 آذرماه سال 1394 حدود ساعت 7 صبح از محل دفتر نشاط آوران به همراه 25 نفر به سمت روستای ازغد به راه افتادیم.

برای صبحانه امید عزیز دره ای که از قبل بررسی کرده بود را در نظر داشت و همگی به سمت این دره در حرکت بودیم.این دره دقیقا در کنار روستای ازغد بود و محیط فوق العاده زیبایی داشت که در فصل پاییز واقعا روح نواز بود.

پس از پیاده شدن از ماشین ها ، جهت صرف صبحانه به سمت دره حرکت کردیم که در راه دوستان عکس های بسیار زیادی از این زیبایی های منحصربفرد گرفتند.خدارو شکر همانطور که بنده از قبل بررسی کرده بودم ، آب و هوا بسیار خوب بود و جون می داد برای بیرون شهر …

در راه مجبور بودیم قسمت هایی را از رودخانه بسیار زیبای آن منطقه که پرشده بود از برگهای پاییزی طی کنیم.

به محل فوق العاده زیبایی که امید عزیز در نظر گرفته بود رسیدیم و آماده خوردن صبحانه شدیم.چند نفر از خانم ها از جمله خانم گنجعلی و خانم های بهرامی و خانم های دیگر خانواده شان برای تهیه صبحانه شروع به آماده سازی پنیر ، خیار و گوجه کردند و امید کمالی عزیز هم به همراه آقای مستقل و دوستانشان رفتند برای آماده سازی چای کوهی …

امیر کمالی عزیز هم که مثل همیشه زحمات عجیبی کشید و رفت با آب بسیار سرد چشمه مانندنی که درانجا بود ، میوه ها را شست.

خلاصه جایتان خالی.صبحانه را در بهترین شرایط طبیعی ممکن نوش جان کردیم …

صبحانه را که نوش جان کردیم ، آماده رفتن به خانه باغی در باغات ازغد که از قبل هماهنگ کرده بودیم شدیم و حرکت خود را آغاز کردیم …

پس از طی مسافتی نسبتا کوتاه به خانه باغ مورد نظر رسیدیم و همه وسائل را پهن کردیم و آماده شدیم برای چند ساعت تفریح و لذت بردن از با هم بودن.

همینطور که دوستان در حال بازی کردن و کارهای مفرح دیگر بودند ما کم کم برنامه ناهار را شروع کردیم.دوست عزیزی که تخصص در کباب زدن داشتن و از قبل برای برنامه هماهنگ شده بودن ، کباب ها را آماده زغالی شدن کردند !!!

یک سری دوستان هم در همین حین رفتند برای دره نوردی.

پس از آماده شدن کباب ها دوستان عزیزی همچون امید و آقای مستقل رفتند برای طبخ کباب ها با زغال که چه شود …

از طرفی گوجه ها هم با آب یخ چشمه آن اطراف شسته و اماده آتیشی شدن شد.

خلاصه کباب ها آماده شد …

واااااااااااااای . عجــــــــــــــــب کبابی بود.جای همه خالی.فوق العاده خوشمزه و لذیذ شده بود .در کنار کباب ها ، گوجه ، پیاز و نارنج هم قرار داده شد و بین دوستان همراه با دوغ سرد تقسیم شد.

وااااای.چی بگم از ناهاری که خوردیم و حال و هوایی که داشت !!! بیشتر نگم که اذیت نشید …

پس از سرف ناهار خوشمزه و سنگین برخی دوستان چای کوهی خوردن و ما هم کمی بازی کردیم.بچه های خانواده آقای مستقل هم که آروم در حال بازی کردن باهم بودند …

چای آتیشی آماده شد و تا دوستان چای خوردن ، رفتیم برای آماده کردن عصرانه که دیگه چی بگم از این عصرانه فوق العاده خوشمزه …

بدون شرح !

سیب زمینی پنیر چی میگه ؟!!! با سس مخصوص سالسا !

من در این مورد دیگه حرفی ندارم …

بعد از خوردن عصرانه دوستان یه سری حرکات موزون محلی هم انجام دادند تا این خوراکی های سنگین کمی حضم شود و آماده بازگشت شویم.

روز بسیار خوبی بود و مثل همیشه خیلی خوش گذشت.

دوستتون دارم

(امیر قمصری)

سوغات کرمانشاه ، مانند دیگر شهر های ایران نظر مسافران و توریست های بسیاری را به خود جلب می کند. این شهر یکی از اصیل ترین و متمدین ترین شهر های ایران میباشد که جاذبه های تاریخی بسیاری دارد، در کنار این آثار فاخر سوغاتی های شهر کرمانشاه خودنمایی می کنند. شهر کرمانشاه گزینه ی مناسبی برای سفر است و تمام خواسته های یک مسافر از سفر را بر طرف می کند از لحاظ امکان تاریخی، تفریحی، آب و هوای مناسب و بحث جذاب سوغاتی که بسیار لذت بخش است. برای آن دسته از مسافران که سوغات مفهوم خوراکی دارد، کرمانشاه مکان مناسبی است همانند سوغات یزد، سوغات کرمان و … که بیشتر شیرینی های سنتی بود، سوغاتی کرمانشاه، شیرینی هایی است که تولید آن ها به نسل ها قبل باز می گردد. برای خرید می توانید به بازار سنتی سرپوشیده آن بروید و از دیدن انواع صنایع دستی و شیرینی ها که به صورت کارگاهی و یا بدست زنان هنرمند کرمانشاهی تولید می شوند، لذت ببرید و سوغاتی های مورد نظر خود را پیدا کنید.

سوغات شهر کرمانشاه را همه تقریبا می شناسند، همچون کاک، نان برنجی، نان خرمایی و روغن حیوانی که زبانزد است. دیگر انواع سوغات کرمانشاه که می توان به آن ها اشاره کرد عبارتند از:

• نان شکری کرمانشاه
• عسل کرمانشاه
• جانماز و تسبیح کرمانشاه
• نان بژی کرمانشاه
• نان ساجی کرمانشاه
• نخودی کرمانشاه
• کلانه کرمانشاه
• نان برساق کرمانشاه

نان برنجی کرمانشاه

نان برنجی کرمانشاه، یکی از سوغاتی های معروف استان کرمانشاه است که در بین گردشگران و مسافران محبوبیت بسیاری دارد. پیشینه ی نان برنجی به دوران قاجار، حدود صد و پنجاه سال قبل باز می گردد زمانی که مسافران جاده ابریشم بدنبال غذایی برای مسیر  سفرشان بودند که ارزش غذایی و ماندگاری خوبی داشته باشد، از آن زمان بود که مردم کرمانشاه، نان برنجی را درست کردند. نان برنجی شیرینی است که در شهرهایی چون قزوین و کردستان هم درست میشود، اما با این وجود سوغاتی کرمانشاه محسوب می شود. آرد برنج، تخم مرغ، شکر، روغن، هل ،گلاب و تخم خرفه موادی هستند که نان برنجی از آن ها، درست می شود. هر کدام از این اجزای تشکیل دهنده را در نظر بگیریم فواید مخصوص به خود را دارند و اگر به روشن سنتی تهیه شده باشد ضرری ندارد چون هیچ ماده نگهدارنده و غیر طبیعی به آن افزوده نمی شود. همچنین اکثر نان برنجی های کرمانشاه با روغن حیوانی تهیه می شوند که عطر و بوی بسیار دلپذیری را به آن ها می دهد. با این تعاریف وسوسه انگیز از خرید نان برنجی فراموش نکنید.

انواع نان برنجی کرمانشاه:

• نان برنجی با طعم زعفرانی
• نان برنجی ساده

کاک کرمانشاه

کاک کرمانشاه سوغاتی خوشمزه و سنتی است که در شهر شیراز به نان یوخه می شناسند. کاک در بسیاری از قنادی ها به چشم می خورد از نظر شکل ظاهری ورقه های نازک ، شکننده و رول شده است که از آرد ،تخم مرغ، هل، روغن و دارچین تهیه میشود. کاک به دلیل تخم مرغ و روغن حیوانی کرمانشاهی بسیار پرانرژی است. معمولا کاک را با پودر قند می پوشانند و روی آن را بر حسب سلیقه، پودر انواع مغزها چون بادام و پسته و نارگیل می ریزند. این شیرینی به دلیل نازک بودن و خوش طعم بودن در بین میانسالان و کودکان طرفداران بسیاری دارد پس حتما در کنار نان برنجی کرمانشاه، کاک را خریداری کنید.

نان خرمایی کرمانشاه

شاید اگر نان خرمایی کرمانشاه را خورده باشید، مزه ی کلمپه کرمان را بیاد می آورید. کلمپه و نان خرمایی در یک خانواده قرار دارند اما در عین حال اختلافاتی دارند بارز ترین اختلافشان در شکل ظاهری آنهاست. نان خرمایی، در زبان محلی کرمانشاه به نان خانقی معروف است. نان خرمایی از ترکیب آرد، شکر، زعفران، گلاب، روغن و خرما درست می شود. خرما به صورت پوست گرفته و له شده در وسط خمیر قرار می گیرد و معمولا با زیره طعم فوق العاده ای می گیرد. نان خرمایی را می توانید در کارگاه ها و مغازه های نان برنجی تهیه کنید.

انواع نان خرمایی:

• نان خرمایی ساده
• نان خرمایی با گردو

روغن حیوانی کرمانشاه

دیگر سوغاتی کرمانشاه که بسیار ارزشمند است روغن حیوانی یا به زبان کرمانشاهی «رون دان» می باشد. روغن حیوانی فرآورده ای از شیر گوسفند و گاو می باشد. آب و هوای مناسب، مراتع و دشت های کرمانشاه علوفه ی مرغوبی برای تغذیه ی دام ها دارد که این مرغوبیت علوفه بر روی عطر و طعم روغن کرمانشاه بسیار تاثیر گذاشته است و روغن حیوانی کرمانشاه شهرت بسیاری در ایران دارد. روغن حیوانی به این صورت بدست می آید که از شیر گاو و گوسفند ابتدا ماست و سپس دوغ درست می کنند، از دوغ بدست آمده روغن را می گیرند. روغن حیوانی به این دلیل که از شیر گرفته می شود تمام خواص شیر را داراست و غذا را بسیار خوش طعم و عطر و لذیذ می کند.

کمتر کسی را میتوان یافت که سوغات قم را نشناسد. از آنجا که شهر قم یکی از قطب های مذهبی با اهمیت کشور است و بارگاه حضرت معصومه (س) و مسجد جمکران در آنجا قرار دارد هر روزه پذیرای زائران بسیاری است، که به قصد زیارت به این شهر سفر می کنند. در این مطلب شما زائران عزیز را در مورد سوغاتی قم راهنمایی می کنم تا درکنار لذت بردن از زیارت، براحتی بتوانید برای نزدیکانتان که در این سفر همراهتان نبوده اند، سوغاتی ببرید و بعنوان تبرکی از شهر زیارتی قم باشد. سوغات معروف قم، سوهان است. در ادامه انواع مدل ها آن را بیان می کنم تا براساس سلیقه و ذائقه خود انتخاب آسانی داشته باشید.

سوهان قم

سوهان مهمترین سوغات استان قم است. سوهان پزی یکی از مشاغل سنتی است که از زمان قاجاریه پدید آمد. زمانی که شخصی بنام «ملا ابراهیم شماعی» برای روز افتتاحیه صحن بارگاه حضرت معصومه(س) حلوایی درست کرد که به گفته یکی از بزرگان حاضر در مجلس، همانند سوهان باعث هضم غذا شد. از این به بعد این حلوای شیرین و خوشمزه «سوهان» نام گرفت. امروزه در شهر قم کارگاه های بسیاری مشغول به پخت سوهان بصورت سنتی و مدرن هستند. ماده ی اصلی در تهیه سوهان جوانه گندم است، که خاصیت و فواید سوهان از آن حاصل می شود. از جمله خواص جوانه گندم که خواص سوهان هم محسوب می شوند عبارتند از:

• سرشار از پروتئین
• ویتامین E,B
• آرام بخش اعصاب
• داشتن قند طبیعی و ذخیره سازی انرژی در ماهیچه ها

همچنین از کره یا روغن حیوانی، زعفران و هل که برای طعم و رنگش استفاده می شود نمی توان چشم پوشید و هر کدام فوایدی برای بدن دارد.

برای تشخیص کیفیت و مرغوبیت سوهان موارد زیر را بیاد داشته باشید:

• سفت نباشد.
• به دندان ها نچسبد.
• طعم آن در تشخیص مرغوبیت موثر است.

سوهان سنتی قم به نام سوهان گل نازک معروف است. انواع دیگر سوهان که تفاوت آن ها در شکل ظاهریشان و بعضی مواد اولیه تهیه آنهاست، عبارتند از:

•  سوهان گل (سنتی )
• سوهان لقمه ای
• سوهان گزی
•  سوهان عسلی
• سوهان کنجدی
• سوهان حبه ای
• سوهان حلوایی
• دسر سوهان

سوهان گل قم 

همانطور که گفته شد این سوهان، سوهانی است که از همان ابتدا بصورت کاملا سنتی و با دست شکل داده می شد. مواد تهیه آن جوانه گندم، آرد، تخم مرغ، زعفران، کره و یا روغن حیوانی، هل،شکر، گلاب، بادام و پسته می باشد. این سوهان را در قم می توانید به شکل دایره های کوچک یا بزرگ اخل ظرف های مخصوص تهیه کنید. عموما بیشتر ائران این نوع را بعنوان سوغاتی شهر قم ترجیح می دهند.   

سوهان لقمه ای قم 

این نوع سوهان و سوهان گل محبوب ترین سوهان های قم  هستند، و تفاوتشان در این است که به صورت لقمه ای معمولا با قالب شکل می گیرند، و در وسط آن مغزهای مختلف گذاشته می شود. سوهان لقمه ای را می توانیم بصورت چیده شده در ظرف و یا بسته بندی شکلاتی شکل تهیه کنیم.

سوهان گزی قم 

سوهان گزی همانند نوع لقمه ای است با این تفاوت وسط آن بجای مغز، گز قرار دارد.ترکیب سوهان، گز و مغز طعم فوق العاده ای را ایجاد می کند.

سوهان عسلی قم 

سوهان عسلی از شکر، عسل،آب و انواع مغزها درست می شود بسیار خوشمزه است. مغزهایی چون بادام و پسته طعم فوق العاده ای را به آن می دهند. من شخصا سوهان عسلی با مغز بادام و پسته را خیلی دوست دارم. به شما هم توصیه می کنم از خرید این نوع سوهان در سفر به قم فراموش نکنید.

سوهان کنجدی قم 

سوهان کنجدی، که از کنجد، شکر و آب درست می شود و خاصیت اصلی آن در کنجد استفاده شده است. این نوع سوهان معمولا به اندازه ی سکه می باشد. همچنین بصورت ساده و مشبک در دسترس قرار دارد. استفاده آن بجای قند در کنار چای بسیار لذت بخش است.

سوهان حبه ای

سوهان حبه ای از نظر طعم مانند سوهان ساده یا همان سوهان گل است با این تفاوت که شکل ظاهریش مثل حبه های قند است و خوردن آن بسیار راحتتر است.

سوهان حلوایی قم 

سوهان حلوایی بسیار شباهت به حلوا دارد و تنها مواد تشکیل دهنده آن متفاوت است. از نظر ظاهر سفت تر از دسر سوهان و بسیار نرم تر از سوهان های معمولی می باشد، و خوردن آن برای کودکان و میانسالان بسیار راحت است.

دسر سوهان قم 

این نوع سوهان به شکل مایع است و از لحاظ ظاهری شبیه حلوا است و همانطور که از اسمش مشخص است بعنوان دسر می توان از آن استفاده کرد.

سوغات اردبیل ، نسبت به بسیاری از شهرهای ایران تنوع زیادی، دارد. شاید بتوان علت آن را، در آب و هوای خوب و دشت های سرسبز آن یافت. استان اردبیل سالانه پذیرای گردشگران و توریستانی است، که برای بازدید از جاذبه های گردشگری چون آب گرم، پیست اسکی، طبیعت زیبا و … به این منطقه سفر می کنند. و به دنبال این جاذبه های گردشگری، بازار سوغاتی اردبیل رونق خوب دارد. در اینجا سوغات معروف اردبیل را به شما معرفی می کنم تا در تهیه سوغاتی راحت باشید. عسل دامنه های کوه سبلان، حلوای سیاه، تخمه آفتابگردان و سرشیر شهرت بسیاری دارند.

دیگر سوغاتی های اردبیل عبارتند از:

• شکلات روسته
• کره و روغن حیوانی
• گیاهان دارویی
• ترشی های محلی
• انواع مربا(مربای گل، آلبالو، بالنگ، لیمو، موز، هویچ و …)

حلوای سیاه اردبیل

حلوای سیاه اردبیل یا «قره حالوا» از لحاظ شکل ظاهری بسیار شباهت به حلواهای قهوه ای رنگ دارد که در بسیاری از مناطق ایران درست میشود. اما این حلوا مختص شهر اردبیل است و بعد گذشت حدود یک قرن پخت آن، همچنان بصورت سنتی در ظروف مخصوص به نام تیان پخت می شود و نسبت به روز اول، در مراحل پخت تغییری ایجاد نشده. مواد اصلی برای تهیه حلوای سیاه جوانه گندم، آرد سبوس دار، کره حیوانی، عسل، ادویه، پسته و پودر نارگیل می باشد. هر کدام از این مواد فواید مختص به خود را دارند کره انرژی زا، جوانه گندم دارای ویتامین های مختلف، عسل خاصیت انگل زدایی و … می باشد با توجه به ترکیبات گفته شده حلوای سیاه اردبیل طبیعت گرم دارد و برای درمان سردی و بیمارهای مرتبط مانند درد استخوان و مفاصل و… مفید است. البته ناگفته نماند بسیاری از مردم اردبیل بعنوان غذایی مناسب برای هوای سرد از آن استفاده می کنند.

اگر بخواهم در مورد تاریخچه خلوا سیاه بیشتر توضیح دهم، باید بگویم میراث دارش خانواده عزیزی هستند و در شهر اردبیل تعداد اندکی کارگاه می توان یافت که مشغول به پخت آن هستند که بیشتر توسط نوادگان و شاگردان این خانواده برپا شده اند. برای تهیه حلوای سیاه اردبیل می توانید به میدان عالی قاپو مراجعه کنید و همچنین از آثار تاریخی که در آن منطقه قرار دارند دیدن کنید. بیشتر گردشگران این منطقه شناختی نسبت به حلوا سیاه ندارند و بصورت اتفاقی شاید این محصول را خریداری کنند ولی با یک بار امتحان کردن آن مشتریش خواهند شد. از آنجا که خیلی ها این محصول را نمی شناسند، پیشنهاد میکنم حتما این حلوای خوشمزه را بعنوان سوغاتی اردبیل تهیه کنید تا به این واسطه معرف حضور همه شود. در زیر به برخی خواص آن اشاره می کنم تا انگیزه ی شما برای تهیه آن بعنوان یک سوغاتی ارزشمند بیشتر شود:

• سرشار از کالری،پروتئین،کربوهیدرات و چربی
• دارای ویتامین های B,C,E
• دارای املاحی چون کلسیم، فسفر، منیزیم و اسیدهای آمینه

عسل اردبیل

عسل سوغاتی معروف اردبیل و مناطق اطراف آن است. عسل اردبیل به دلیل وجود دشت های پر از گل و گیاهانی چون پونه، گشنیز، گون، آویشن، اقاقیا و … در دامنه سبلان و دیگر مناطق این استان، بسیار مرغوب، با کیفیت و خوش طعم است که براحتی نمیتوان از کنار آن گذشت. درصد قابل توجهی از عسل مورد نیاز کشور در اردبیل تولید می شود. این عسل های بصورت با موم و بدون موم در دسترس هستند که موم آن بسیار مفید می باشد. عسل بسته به گیاهی که از آن تولید می شود رنگ های متفاوتی از زرد خیلی روشن تا قرمز تیره دارد. عسل و فرآورده های حاصل از آن در پزشکی، صنایع آرایشی و غذایی استفاده می شود.

از خواص درمانی آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• شفا بخش
• ضدعفونی کننده دستگاه گوارش
• بهبود زخم ها
• درمان بیماری های قلبی، عصبی، رماتیسم و …

همانطور که پیش تر گفتم، عسل های اردبیل با طعم های مختلف در دسترس است. زنبورهای عسل، شهد را از یک یا از چندین گیاه جمع می کنند. به همین دلیل نام یک گیاه بر عسل بدست آمده، گذاشته می شود. که در زیر به چند نمونه اشاره کرده ام:

• عسل گون و آویشن 

خواص درمانی: رفع نگرانی، ضد صرع، درمان بیماری های تنفسی، درمان درد های مفصلی، تقویت بینایی

• عسل شبدر و اسپرس

      خواص دارویی: منظم کردن هورمن های بدن، آرامبخش

• عسل چهل گیاه 

این نوع عسل در فصل بهار به علت تنوع گیاهانی زنبور از شهر آنها تغذیه می کند عسل چهل گیاه نامیده می شود.

      خواص دارویی: مسکن سرفه، رمان بیماری های ریوی

• عسل گشنیز

این نوع عسل از نظر رنگ زرد مایل به قرمز است و معطر می باشد.

 خواص دارویی: اشتهاآور، مقوی برای معده، مناسب یرای بیمارهای عفونی

با خواص و تعاربف گفته شده در سفر به اردبیل، عسل خوشمزه و مقوی آن را حتما تهیه کنید.

تخمه آفتابگردان اردبیل

یکی دیگر از سوغاتی های شهر اردبیل، تخمه آفتابگردان است. این گیاه آفتاب پرست در بسیاری از مناطق استان اردبیل بعمل می آید. اردبیل در کنار استان های آذربایجان غربی و کرمانشاه و…. یکی دیگر از تولید کنندگان شاخص است. تخمه یکی از تنقلاتی است که در هر دور همی و مهمانی ما ایرانی ها به چشم می خورد، و در بین ایرانی های از محبوبیت ویژه ای برخوردار است. همچنین فرآورده های دیگری چون روغن هم از آن تولید می شود. چنانچه تمایل به تهیه تخمه مرغوب داشتید، از تخمه اردبیل فراموش نکنید و مطمئنا سوغاتی جذابی برای اقوامتان خواهد بود.

خواص آن عبارتند از:

• دارای مواد پروتئینی، فسفر، پتاسیم، موارد هیدروکربن
• دارای ویتامین هایA و B 
• آرام بخش
• مانع گرفتگی عضلات
• ارتقائ سلامت استخوان ها
• جلوگیری از ورم مفاصل

سرشیر اردبیل

از آنجا که دام پروری در استان اردبیل رونق خوبی دارد، سرشیر یکی از فرآورده های دامی این منطقه است که می توان آن را در اردبیل تهیه کرد. سرشیر چربی طبیعی شیر است که در اثر جوشاندن آن بدست می آید و شبیه به خامه است و طعم بسیار لذیذ و خوشمزه ای دارد. تهیه آن بعنوان سوغات اردبیل و بردن آن بهمراه خود کمی مشکل است، اما به نظر من میتوانید بعنوان وعده ی صبحانه در کنار عسل و نان محلی آن را نوش جان کنید و خاطره و طعم آن را به یاد داشته باشید.

همه چیز درباره ایرج میرزا

ایرج، فرزند غلامحسین میرزای قاجار، و او، فرزند ملک ایرج فرزند فتحعلی شاه است. پدران جد ایرج میرزا همه شاعر بوده اند و پدرش غلامحسین میرزا شاعر رسمی درگاه مظفرالدین میرزا ولیعهد بود. ایرج میرزا، در سال 1291 هجری قمری برابر با 1252 هجری شمسی در تبریز به دنیا آمد. او، زبان های فارسی و عربی و فرانسوی را در تبریز فراگرفت و از درس بزرگانی چون آقا محمد تقی عارف اصفهانی و میرزا نصرالله بهار شیروانی بهره گرفت و در حوزه درسی آشتیانی های مقیم تبریز،منطق و معانی و بیان آموخت و در زبان فرانسوی، شاگرد مسیو لامبر و همدرس فرزند امیرنظام گروسی بود. ایرج میرزا در شانزده سالگی ازدواج کرد و سه سال بعد، پدر و همسرش درگذشتند و اداره امور خانه برعهده او قرار گرفت و ناچار به خدمات درباری روی کرد.ایرج، از روزگار جوانی شعر می گفت و مورد تشویق امیرنظام گروسی بود و در نوزدهمین سال از زندگی، از سوی مظفرالدین میرزای ولیعهد، سرودن و خواندن قصیده های سلام عیدها به او واگذار شد. نمونه شعر ایرج میرزا در وصف مادر  این چنین است:

در روزگار پیشکاری میرزا علی خان امین الدوله در ایالت آذربایجان، منشی مخصوص او بود، و پس از چندی با دبیر حضور قوام السلطنه روانه اروپا شد و در بازگشت از اروپا،از سوی نظام السلطنه پیشکار آذربایجان، رئیس اتاق تجارت تبریز شد و در سال 1319 هجری قمری با نظام السلطنه به خمسه رفت. چندی نیز زیر نظر مستشاران بلژیکی در گمرک کرمانشاهان کار می کرد. انقلاب پرشور مشروطه آغاز شده بود، که ایرج میرزا به سی و چهار سالگی رسیده بود و پس از انقلاب مشروطه، او بیست سال شاعری کرده بود. و تاثیر این انقلاب اجتماعی، در شعر او پیداست و در تحلیل اشعار ایرج میرزا، باید بدین نکته توجه داشت. پس از انقلاب مشروطه، چندی در وزارت معارف کار می کرد و در سال 1326 هجری قمری مهدیقلی هدایت فرمانروای آذربایجان شد و ایرج نیز با او بود و در انقلاب تبریز، با او، از راه قفقاز به تهران آمد و با ابتکار ایرج میرزا، وزارت معارف، اداره عتیقات را ایجاد کرد.

در دیوان ایرج میرزا، قصیده هایی با موضوع های چون مدح و منقبت بزرگان دین و ستایش از پادشاهان و امیران روزگار و هجو این و آن و قطعه های بسیاری با موضوع های گوناگون و ترکیب بند و ترجیع بند و قالب های نو و مثنوی هایی در پند واندرز و هجو است. شعر ایرج میرزا، شعریست ساده و روان و نزدیک به فهم عامه، با این همه، از تخیلات ظریف شاعرانه سرشار است اما از ویزگی های معنوی آن، یکی، نقد اوضاع روزگارست و دیگری، تشویق جوانان، به دانش اندوزی و علم آموزی، و توجه به تربیت کودکان، اظهار علاقه به مادر و حق شناسی از زحمت های او، تشویق مردم به وطن پرستی، انتقاد از زاهدان ریایی و دروغین و بدکار، تجلیل از حقایق دینی، اما، بزرگ ترین عیب شعر ایرج میرزا به کارگیری واژه های رکیک و مضمون های ناپسندی است که در قبال این همه زشتی هیچ بهره ای به جامعه نمی رساند. 

دیوان ایرج میرزا سال های سال در قطع جیبی، از کتاب فروشی مظفری چاپ ونشر می شد. اما در سال 1342 هجری شمسی با تحقیق مفصل و ارزنده زنده یاد دکتر محمد جعفر محجوب در قطع وزیری از سوی شرکت سهامی نشر اندیشه منتشر شد.

 در سالهای بعد، ایرج میرزا روزگاری معاون حکومت اصفهان بود، چندی به حکومت آباده رفت،روزگاری در گمرک انزلی کار می کرد. و چندی معاون پیشکاری مالیه خراسان بود، و اینک، ایرج به سال های پایانی زندگی نزدیک می شد در حالی که با ناداری و پریشانی درگیر بود و سرانجام، در ماه شعبان سال 1304 هجری قمری برابر با اسفند سال 1344 هجری شمسی بر اثر سکته قلبی درگذشت و در مقبره ظهیرالدوله تهران به خاک سپرده شد.

سوغات بندرعباس ، موضوعی است که در این پست به آن خواهیم پرداخت. شهر بندر عباس یکی از مهمترین بنادر تجاری ایران می باشد و علت محبوبیت آن در بین مردم ایران وجود بازارها، دریای زیبای خلیج فارس و جاذبه های تاریخی آن است. به همین دلیل هر ساله پذیرای گردشگران بسیاری می باشد که به قصد تفریح و تجارت به این شهر سفر می کنند. همانطور که گفتیم در این بخش شما را با سوغاتی های بندرعباس آشنا می کنیم تا اگر سفری به این شهر داشتید در کنار تفریح و گردش دغدغه ی خرید سوغاتی را نداشته باشید و راحت به تمام برنامه هایتان برسید. سوغات و صنایع دستی بندرعباس تنوع بسیاری دارد که بعضی از آن ها بومی شهر بندرعباس و بعضی از دیگر شهرهای استان هرمزگان به بندرعباس می آورند. می توانیم صنایع دستی چون حصیر بافی، گلابتون دوزی،پارچه های سوزن دوزی شده و صنایع دریایی را به عنوان سوغات شهر بندرعباس تهیه کنیم. که در مطلب مربوط به صنایع دستی بندرعباس به آن خواهیم پرداخت. خرما، ارده، مرکبات، ماهی و میگو سوغات خوراکی بندرعباس می باشند و شهرت بسیاری دارند، که در ادامه توضیح مختصری آورده ایم.

خرمای بندرعباس

خرمای بندرعباس، بسیار خوش طعم و مرغوب است. استان هرمزگان به دلیل آب و هوای گرم و خشک بستری مناسبی را برای بعمل آمدن خرما فراهم نموده است. شهرستان حاجی آباد، میناب، رودآب که در نزدیکی شهر بندر عباس قرار دارند از عمده تولیدکنندگان خرمای استان می باشند. سالانه حدود بیست درصد از خرمای هرمزگان به کشورهای حاشیه خلیج فارس، اروپا، آسیای میانه و آمریکا صادر می شوند و بخشی از آن برای مصرف داخلی است. انواع درجه 2و3 آن را برای فرآورده هایی چون چیپس خرما، عسل خرما، شیره ی خرما و …. استفاده می کنند. خرمای بندرعباس و استان هرمزگان انواع مختلفی مانند مرادسنگ، خنیزی، پیارم، مضافتی و کریته دارد. از این میان بهترین نوع صادراتی آن پیارم می باشد که حاجی آباد تولید کننده اصلی آن است. این نوع خرما به خرمای شکلاتی معروف است همچنین لقب گران ترین و مرغوب ترین خرمای جهان را به خود اختصاص داده عکس بالا نمونه ای از نوع خرمای پیارم است. خرمای پیارم سرشار از ویتامین B1وB2 ، فسفات، کلسیم، منیزیم، آهن و پتاسیم می باشد.

خرمای بعنوان سوغاتی شهر بندرعباس ،بدلیل قیمت مناسب و ارزش غذایی بالا گزینه خوبی است پس خرید آن را از یاد نبرید. همچنین مصرف خرما در کنا نوشیدنی هایی چون چای و شیر خالی از لطف نیست پیشنهاد میکنم حتما امتحان کنید.

مرکبات بندر عباس

سوغاتی دیگر بندر عباس که میتوان به آن اشاره کرد مرکبات بندرعباس و فرآورده های حاصل از آنهاست. بندر عباس و شهرستان های استان هرمزگان دارای باغات مرکباتی هستند که سالانه درصدی از نیاز استان های اطراف خود و کشورهای حاشیه خلیج فارس را در این زمینه تامین می کنند. مرکباتی که در استان هرمزگان کشت می شوند و در شهر بندر عباس به چشم میخورد نارنگی، پرتقال، لیمو لیسبون، لیمو شیرین، نارنج، گریپ فروت و لیموترش است. در فصل بهار اگر سفری به شهر بندرعباس داشتید میتوانید این میوه های خوش طعم را تهیه کنید و از خوردنشان لذت ببرید.

ماهی و میگو بندرعباس

از آنجا که بندرعباس و دیگر بنادر استان هرمزگان در کنار دریای خلیج فارس که منبع غنی انواع مختلف ماهی، میگو و آبزیان هست، یکی از شغل های کهن مردم این مناطق ماهیگیری است که بصورت سنتی و یا مدرن انجام میشود. و میتوان  گفت ماهی و میگو سوغات معروف بندرعباس می باشند. 

در بازار های بندرعباس و حاشیه دریا صیادانی به چشم میخورند که ماهی های صید شده خود را می فروشند. ماهی تن، سنگسر، ساردین، هامور، سرخو، میش ماهی و مقوا ماهی هایی هستند که صید می شوند و در بندر عباس به راحتی می توانیم به آن ها دسترسی داشته باشیم. من اگر جای شما باشم این ماهی های خوشمزه را برای یکبار هم که شده امتحان می کنم مطمئنا مشتری دائمی خواهید شد و حتی میتوانید به همراه خود به شهرتان ببرید.

میگو هم یکی دیگر از آبزیانی است که در بندر عباس و هرمزگان طرفداران خاص خود را دارد میگو نیز مانند ماهی ها جزو غذاهای دریایی است که سرشار از ویتامین A,B,C,D,E  و آهن، منیزیم، فسفر، آهن، کلسیم و روی می باشد، این خواص میگو نسبت به سایر آبزیان بیشتر است و برای بدن انسان مفید می باشد.

با توضیحات داده شده حتما برای خرید ماهی و میگو برای مصرف و یا سوغات بندرعباس برنامه ای بگذارید.

گنبد سلطانیه ، بزرگترین گنبد تاریخی ایران در شهر سلطانیه در استان زنجان می باشد. گنبد سلطانیه زنجان  یکی از شاهکارهای معماری دوره اسلامی و بزرگترین گنبد آجری جهان است. 

این بنا در حد فاصل سال های 702 تا 712 هجری قمری به دستور اولجایتو پادشاه مغول معروف به سلطان محمد خدابنده و نظارت خواجه رشید الدین فاضل همدانی به نیت کاربرد آرامگاهی ساخته شد. گنبد سلطانیه زنجان، مدتی پایتخت شهریاران ایران بوده و هم اینک آرامگاه سلطان محمد خدابنده است.

 گنبد سلطانیه آن چنان در زمانه خود منحصربفرد و مطرح بود  که پس از 100 سال از ساخت آن گنبد کلیسای سانتا ماریا دل فیوره فلورانس را با الهام از آن ساختند.گنبد مشهور سلطانیه از دور به رنگ آبی کمرنگ و نیلگون و در بعضی جهات آن به رنگ سبز هم دیده می شود. این بنا از زیباترین گنبدهای یک پوشش به شمار می رود.

گنبد سلطانیه از لحاظ سبک و سیاق معماری، حجم، ارتباط فضاها، نسبت های موجود در اجزای مختلف، بی حرکتی و تحمل بنا نمونه ای منحصر بفرد و بی نظیر و نقطه تحولی در معماری اسلامی به حساب می آید.

گنبد سلطانیه بنایی هشت ضلعی با هشت مناره که سقف دو پوشه فیروزه رنگی بر روی آن قرار گرفته است. بر روی دیوارها و کتیبه های این بنا، آیات قرآنی و متن های مذهبی به خط ثلث و کوفی به چشم می خورد و همچنین گنبد سلطانیه بهترین نمونه معماری ایلخانی است.

بنا به نظر عده ای گنبد سلطانیه ،مقبره سلطان محمد خدابنده نیست و مدفن ایشان را در کوه های پیرامون سلطانیه دانسته اند. در زیر این بنا، دالان های زیر زمینی موجود است که عده کثیری آن را محل برپایی آیین و رسوم های شمنی که سلطان محمد خدابنده در مدتی که پیرو این آیین بوده  ایجاد کرده است.

 تحمل وزن 1600 تنی گنبد را 8 دیوار ضخیم عهده دار است که در زاویه هر دیوار 8 مناره وجود دارد. گنبد سلطانیه دارای ارتفاع 5,5 متر و قطر 30,6 متر است. گنبد سلطانیه دارای دو لایه می باشد و این یکی از دلایل ماندگاری و استحکام آن در برابر زلزله است. پلان گنبد سلطانیه در شکل زیر آورده شده:

این بنا سرشار از تزیینات بوده و در آن انواع تزیینات کاشی کاری، کتیبه نویسی،گچ کاری،تزیینات سنگی و چوبی و تزیینات رنگ و نقاشی با نهایت ظریفکاری صورت گرفته است. در سقف ایوان های 24 گانه آن، زیباترین نمونه های گچ بری به کار برده شده و برای اولین بار در تاریخ معماری اسلامی از هنر کاشی کاری در سطح پیچیده استفاده شده است. هم چنین همگی این تزیینات دو لایه بوده و فرضیات مختلفی در این زمینه ارائه شده است.

در آرامگاه محمد خدابنده ، فضای تربتخانه ای به صورت مستطیلی با طول 60,17 متر، عرض 8,7 متر و ارتفاع 16 متر دیده می شود.سردابه ای در ایوان جنوبی تربتخانه قرار گرفته که در وسط آن محل قبر و دو طرف آن دو فضای کوچک وجود دارد. بنای گنبد سلطانیه در طی حدود 700 سال گذشته تقریبا 2 تا 8 سانتی متر نشست پیدا کرده است.

گنبد سلطانیه دارای سه درب ورودی است که امروزه در اصلی آن مسدود شده است. اتصال طبقات با وجود هشت پلکان مارپیچ صورت گرفته و چهار پنجره بزرگ در بالای چهار ایوان اصلی قرار دارد. وجود پنجره ها علاوه بر روشنایی داخل بنا برای تشخیص زمان هم به کار می رفت. به این صورت که اگر نور از سوراخ اصلی نوک گنبد می تابید نمایانگر هنگام اذان ظهر و اگر از پنجره های بزرگ می تابید حدود ساعت و تابش نور از پنجره های کوچک حدود دقیقه رابیان می کرد.

سلطان محمد خدابنده ارادت خاصی به حضرت علی(ع) داشته و دلیل وجود 110 پله بنای گنبد که در حروف ابجد مترادف نام حضرت علی (ع) است به همین عنوان می باشد.

 سال 1384 هجری شمسی، گنبد سلطانیه زنجان در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید. این بنا در مسیر جاده تهران به تبریز قرار داشته و زمانی که وارد مسیر اصلی این بنا می شوید از همان لحظه اول شکوه و عظمتش نمایان می شود.

صنایع دستی کرمان ، موضوعی است که در این مقاله به شرح مختصری در مورد آن آورده ام. در شهر کرمان بازار قدیمی به نام بازار گنجعلی خان وجود دارد که از قدیم الایام محلی برای عرضه ی سوغات و صنایع دستی کرمان می باشد. با گذر از این بازار متوجه خواهید شد که صنایع دستی شهر کرمان همانند سوغاتی های آن تنوع بسیاری دارد و تمام سلیقه ها را راضی می کند. صنایع دستی بنام کرمان مس، پته دوزی، قالی بافی،مشبک چوب، عریض بافی می باشد. بعضی از این صنایع دستی مانند قالی بافی در کارگاه ها و گروهی دیگر مانند شال بافی، عریض بافی و پته دوزی بصورت خانگی و توسط زنان و دختران کرمانی تولید می شدند که تقریبا بجز پته دو هنر دیگر از رونق افتاده است. 

علاوه بر موارد گفته شده، دیگر صنایع دستی استان کرمان عبارتند از:

• گلیم بافی
• شال بافی
• قالیچه افشار
• چاقو سازی راین
• معرق چوب
• قلم زنی مس
• خوس(بافت الیاف طلایی،نقره ای و … بر روی لباس)
• سیس بافی(بافت سبد و حصیر با گیس های درخت خرما)

قالی بافی کرمان

قالی بافی کرمان از دوران صفویان رواج دارد و این قدمت قالی بافی در کرمان، این شهر را در زمینه فرش و قالی دست بافت مشهور نموده و طرفداران جهانی بسیاری دارد. خیلی از قالی های پهن شده در کاخ های جهان بدست هنرمندان کرمانی بافته شده اند. شهرت قالی کرمان به علت درآمیزی طرح و رنگ است و در اندازه های مختلف بافته می شوند. هنرمندان حاذق کرمانی فرش هایی در اندازه های 100 متر هم بصورت سفارشی بافته اند. بخشی از پشم مورد نیاز برای بافت قالی های کرمان از خراسان و بخشی از کرمانشاه تامین میشود همچنین در کرمان، رفسنجان، ماهان، راور و چند شهر دیگر در استان کرمان پشم های مرغوبی تولید می شود. از جمله طرح های رایج در قالی های کرمان خشتی، سرام، نقش گل محمدی، قاب قرآنی، ستونی، قابی، شاه عباسی، ترنجی، افشان، برگ فرنگی، شکارگاه و درختی می باشد.

قالی های کرمان در صادرات نقش بسزایی داردند. چنانچه قصد خرید فرش دست بافت داشتید از قالی کرمان فراموش نکنید.

پته دوزی کرمان

پته دوزی نوعی سوزن دوزی است که توسط زنان و دختران هنرمند کرمان خلق میشود. در این هنر نخ های کرکی ابریشمی،الوان یا پشمی بر روی پارچه هایی دوخته می شود. پارچه زیری پته عریض نام دارد که به رنگ های سبز، قرمز، سفید، زرد، سرمه ای، نارنجی،مشکی، عنابی و قهوه ای به چشم می خورد. رایج ترین رنگ عریض مورد استفاده در پته سفید و قرمز است. وجود اثری چون روپوش مقبره ی نعمت ا… ولی نشان دهنده ی قدمت این هنر است برای دوخت این پته ی بزرگ حدود یک قرن پیش 16 نفر زن هنرمند مشغول بودند.

 قبل از دوخت بر روی پارچه ها طراحان هنرمند، طرح هایی بر روی پارچه ایجاد میکنند. مواد اولیه مورد نیاز برای پته دوزی سوزن، قیچی، انگشتانه، پارچه و نخ است و این مزیتی محسوب می شود به این علت که برای مواد اولیه مورد نیاز برای خلق این هنر کم است. طرح پته ای یا درخت زندگی معروف ترین نقش پته می باشد که به نام هایی مانند پته میری، پته جقه ای، پته بادامی، پته ترمه ای و غیره مشهور است. همچنین طرح هایی چون لچک ترنجی و نقش حیوانات، مخصوصا پرندگان کاربرد دارد. پته بصورت جانماز، زیر لیوانی، سجاده، رومیزی و … برای خرید در دسترس قرار دارد. پته دوزی مختص استان کرمان است و میتواند سوغات و یادگاری اختصاصی این شهر باشد.  

مس کرمان

اگر به بازار قدیم کرمان رفته باشید آنچه بیشتر از همه نظرتان را جلب می کند مغازه ها و استادکارانی است که مشغول به ساخت اشیای مسی هستند. مس کرمان را اکثر افراد می شناسند و یکی از انگیزه هایشان در سفر به کرمان خرید مس است مخصوصا ظروف مسی که طبخ غذا در آن ها بسیار مفید است. از صنایع دستی مسی کرمان میتوان به کشکول، سینی، تابلو، قابلمه، ظروف غذا خوری و … اشاره کرد.

عریض بافی کرمان

عریض بافی بافت نوع پارچه نسبتا ضخیم و پشمی است که پارچه زیر ساخت پته دوزی، می باشد. در قدیم از این پارچه های برای دوخت لباس هایی همچون کت و پالتو استفاده می شد. اما امروز تولید عریض کم شده و حتی دیگر در پته دوزی هم استفاده نمی شود.

مشبک چوب کرمان

مشبک به معنای شبکه شدن، پنجره ای شدن یا ایجاد سوراخ هایی بر روی اشیاء می باشد. این هنر در گذشته محبوبیت بسیاری داشته است، و میتوان بر روی درها، پنجره ها و منبرهای مساجد و بسیاری از آثار تاریخی این هنر زیبا را دید. هنر مشبک کاری به دوصورت اجرا می شود، به شکل غیر پیوسته یعنی طرح ها جدا جدا بریده شده اند و بر روی سطحی چسبیده شده اند. و به شکل پیوسته که کل طرح به هم متصل می باشد. این هنر زیبا را در تابلو ها، اشیاء تجملاتی و … میتوان دید. استادکاران ماهری در این زمینه در کرمان ظهور کردند و این هنر را به کمال رساندند. در این زمینه می توان از استاد اکبر صوتی کرمانی یاد کرد.

کمال الدین علی محتشم کاشانی، ملقب به شمس الشعرا از شاعران قرن دهم هجری قمری است. معروف ترین شعر محتشم کاشانی، ترکیب بند زیبای باز این چه شورش است که در خلق عالم است می باشد. وی در سال 905 هجری قمری در خانواده ای دین دار و در شهر کاشان به دنیا آمد و پدر ایشان، خواجه میر احمد است.  در آغاز زندگی، به پیشه بافندگی- شعربافی- مشغول بود و پس از آن که در شاعری آوازه در انداخت، به شغل بزازی روی آورد. اصولا یکی از ویژگی های شعر سده های دهم و یازدهم آن است که بیشتر سرایندگان آن، اهل کسب و کار بوده اند و برخی از آن ها، به نعلبندی و حلواگری و چه و چه، اشتغال داشته اند.

اما، محتشم کاشانی، در روزگار شهرت خویش، با شاعرانی همچون وحشی بافقی، حالی گیلانی، حیرتی تونی و … مکاتبه و مشاعره داشته است و باری، وحشی بافقی را هجو گفته است. محتشم، شاه تهماسب صفوی، اسماعیل میرزا( شاه اسماعیل  دوم) و محمد خدابنده صفوی و خواهر او پریخان خانم( شاهزاده پر اقتدار صفوی) را ستایش کرده است. اما شاه تهماسب، باری، به پیغام از محتشم خواسته است تا امامان شیعه و پیشوایان دین را مدح گوید و محتشم کاشانی ، این پیام را به گوش جان شنیده و ترکیب بند معروف خویش را در سوگ امام حسین(ع) و دیگر شهیدان کربلا سروده است و اگرچه گفته اند که آن را به پیروی از هفت بند مولانا حسن کاشی سروده است، اما، این پدیده ادبی که محتشم از خود بروز داده است، از مقوله هنر ظهوری است. در خاستگاه هنر، گفته اند: هنر، یا نبوغی است، از گونه پدیده هایی چون شاهنامه، کمدی الهی، بینوایان و … یا ظهوری است، که در یک لحظه استثنایی در زندگی یک هنرمند، پدید می آید و همچون بارقه ای سرد و خاموش می شود. همانند ترکیب بند محتشم یا ترجیع بند هاتف، که این دو اثر در میان همه آثار این دو شاعر، استثنایی اند.

محتشم، از شعر و نثر استادان پیشین پیروی کرده و تلاش داشته است تا راه و رسم شاعران سده هشتم را دنبال کند اما کوشش او، بی سرانجام مانده است. بنابراین آنچه در زندگی نامه محتشم کاشانی بیان شده که در آن روزگار فترت ادبی ایران و هم روزگارانش، او را در پایه انوری و خاقانی می دیده اند ، مبالغه ای بیش نیست. دیوان محتشم، بارها به چاپ رسیده است .مرگ محتشم کاشانی، در سال 996 هجری قمری روی داده و در خاک کاشان آرمیده است.

سوغات یزد ، همانند آثار زیبا و تاریخی شهر یزد نظر گردشگران بسیاری را به خود جلب می کند. در میان سوغات و صنایع دستی یزد، شیرینی هایش شهرت بسیاری دارد و اگر کسی یک بار شیرینی های یزد را خورده باشد طعم فوق العاده ی آن را فراموش نخواهد کرد و شاید انگیزه ای برای سفر دوباره به یزد باشد. شهر یزد در زمینه تولید شیرینی و کارگاه های تولید شیرینی آن قدمت طولانی دارد. معمولا در کنار نام سوغات یزد حاج خلیفه رهبر شنیده اید. این نام از دیر باز برندی برای شیرینی های یزد می باشد. معروفترین سوغات شهر یزد و شیرینی آن باقلوا یزد، قطاب یزد، پشمک یزد، حلوا ارده یزد می باشد. برای تهیه شیرینی های یزد میتوانید سری به میدان امیر چخماق یزد بزنید اطراف این میدان که مغازه های زیادی وجود دارد.

از جمله دیگر شیرینی هایی که نمی توان براحتی از کنار آن ها گذشت عبارتند از:

• زولبیا
• کیک یزدی
• سوهان خانی یزد
• نان برنجی یزد
• حاج بادام یزد
• لوز بیدمشک و بادامی
• عرقیات سنتی 

باقلوای یزد

باقلوای یزد، اصیل ترین شیرینی شهر یزد می باشد. این شیرینی خوشمزه شهرت بسیاری دارد. نکته مهم این است که باقلوای یزد طعم بسیار متفاوتی نسبت به باقلوای ترکی دارد و طعم پسته و بادام آن بسیار دل انگیز است. برای تهیه باقلوا در یزد شیر، تخم مرغ، آرد، روغن، هل، گلاب و مغز بادام و پسته استفاده می شود. باقلوای یزد در چهارگوشه ی دنیا علاقمندان بسیاری را به خود جذب کرده است از جمله کانادا و آمریکا یکی از طرفداران پروپاقرص آن هستند. باقلوا به علت دارا بودن مغز بسیار مغذی می باشد و برای تقویت حافظه، معده و قلب مفید است. پیشنهاد می کنم اگر تاکنون طعم باقلوای یزد را نچشیده اید حتما امتحان کنید و از خرید آن بعنوان یک سوغاتی یزد فراموش نکنید.

قطاب یزد

شیرینی معروف دیگری که هر سنی را شیفته خود کرده است قطاب یزد می باشد. این شیرینی توپی شکل می باشد، و وسط آن با مایه ای مخصوص از هل و بادام پر می شود. این ترکیب ارزش غذایی بالایی را بوجود می آورد. قطاب از آرد ، زرده تخم مرغ، شکر، بکینگ پودر درست می شود. این شیرینی هم مانند باقلوا بدلیل مغزی که دارد انرژی زا و گرم است. البته در تهیه شیرینی اصیل یزد باید دقت کنید چون در نمونه های تقلبی آن نشانی از مغز نیست. صرف این توپک های خوشمزه با یک لیوان چای فوق العاده است. همچنین یکی از سوغاتی های خوب یزد است که برای آشنایان می توان تهیه کرد.

پشمک یزد

پشمک یکی دیگر از معروفترین سوغات یزد می باشد که در خانواده ی، شیرینی های یزدی قرار دارد. پشمک بصورت رشته های باریک بسیار شیرین، از شکر، آرد، روغن و هل درست می شود. هر کدام از اجزای تشکیل دهنده ی پشمک خواصی دارند که برای بدن انسان مفید است. سن پشمک در کارگاه های حاج خلیفه ی رهبر به 97 سال می رسد و به طرز بسیار زیبایی توسط افراد خبره کش و واکش می خوردند و دیدن این منظره خیلی جذاب است و همچنان پابرجاست. اگر می خواهید کودکان را خوشحال کنید، خرید پشمک بعنوان سوغاتی از یاد نبرید. 

حلوا ارده یزد

حلوا ارده ی اردکان یزد شاید به گوشتان زیاد خورده باشد. تولید ارده و حلوا ارده قدمت بسیاری در ایران دارد. حلوا ارده ی اردکان همچنان به روش سنتی تولید می شود و هیچ ماده ی شیمیایی به آن اضافه نمی شود، به همین دلیل استقبال بسیاری از آن می شود. ارده از دانه های کنجد تهیه می شود. دانه های کنجد دارای روغن و منبع غنی از مواد مغذی و مورد نیاز بدن انسان است. همچنین طبیعت گرم و شیرینی دلچسبی دارد و منبع خوبی برای تامین انرژی بدن انسان است. از جمله خواص دارویی ارده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تقویت حافظه
• مانع از کم خونی و بهبود خستگی و ضعف عمومی
• ایجاد تعادل در آب بدن 
• سرشار از ویتامین گروه B و E 
• استحکام استخوان های بدن 
• منبع انرژی برای ورزشکاران و کسانی که انرژی زیادی مصرف می کنند.                                                                                                                  

یک حلوا ارده ی خوب باید نرم و فاقد الیاف نخ مانند باشد همچنین رنگ کرمی روشن داشته و هنگام برش تیکه تیکه نشود. حلوا ارده در بین مردم ایران شهرت بسیاری دارد و برای فصل سرد غذای مناسب است. مصرف ارده با شیره انگور یا عسل غذای کامل و مقوی می باشد. از خرید این حلوای خوشمزه چه برای مصرف خود و چه بعنوان سوغات یزد و ارکان فراموش نکنید.