در واقع پشوتن جی دوسایی مارکار یکی از بازرگانان و نیکوکار پارسی ساکن هند بود که ثروت خویش را وقف ساختن امکانات رفاهی و آموزشی برای زرتشتیان ایرانی نمود و آثار وقف هایش در شهر های یزد، کرمان و تهران مشهود می باشد.

برای رسیدن به موزه مارکار یزد می توان از مسیر های میدان مارکار، کوچه فرش مشهد یا بلوار منتظر قائم، کوچه میلاد یزد وارد شد. موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیاندارای قدمتی بیش از 800 سال است. معماری به کار رفته در ساختمان موزه بی نظیر و با شکوه می باشد. بنای ساختمان از آجر بوده و در گذشته به عنوان خوابگاه شبانه روزی دانش آموزان دبستان و دبیرستان مارکار مورد استفاده قرار می گرفته است.

بنا شامل معماری خاصی است و به گونه ای صورت پذیرفته که بیشترین بهره از نور خورشید و بیشترین ماندگاری انرژی در آن اتفاق می افتد. برای تأمین آب مورد نیاز مجموعه از آب انبار، راه قنات و گاو رو استفاده می شده که تمامی بناها قابل بازدید می باشند. در محوطه مجموعه موزه، حمام و توالت های قدیمی مشاهده می شود که بازدید کنندگان را با سبک و سیاق زندگی مردمان 80 سال پیش آشنا می سازد. در زیر زمین مجموعه، موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان واقع شده است. بنابر این زمانی که  گردشگران به موزه می آیند در ابتدا با تاریخچه مجموعه آموزشی مارکار و زندگی نامه پشوتن جی دو سابایی مارکار بنیانگدار مجموعه رو در رو می شوند.

یکی از شعار های موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان یزد، بهبود مستمر است. به همین  خاطر موزه هر روز جذاب تر از روز گذشته اش می باشد.

گردشگران می توانند علاوه بر دیدن این موزه تاریخی از آتشگاه زرتشتیان که فاصله کمی دارد سر بزنند.

منبع : نشاط آوران

حمام خان یا گرمخانه نور، در سال 1212 هجری قمری توسط حاکم یزد محمد تقی خان  بافقی ساخته شد. این حمام در میدان خان شهر یزد واقع شده و در زمینی به مساحت 1170 متر مربع و با زیر بنای 900 متر مربع بنا گشت. مجموعه حمام خان یزد دارای بخش های مختلفی نظیر گاوروتون، خزینه و شاه نشین می باشد. این بنای تاریخی در حال حاضر، به عنوان چایخانه و رستوران سنتی استفاده می گردد.

از طریق سه مسیر میدان خان، بازارچه کاشیگری و بافت مسکونی مجاور می توان به بنای حمام خان رسید. بنای حمام شامل ورودی ها، گرمخانه، استخر کنار گرمخانه، سربینه و فضا های مرتبط با آن ها می باشد. در پیرامون سربینه حمام خان سکو های  نشیمن، جای نهادن کفش و رخت کن تعبیه شده که در مجموع می توان گفت که فضای سربینه از لحاظ مساحت و تزئینات از دیگر فضا های حمام مشخص تر بوده است. هم چنین برای روشنایی فضای سربینه از نورگیر های زیبایی که در گنبد مسقف شده کار شده، بهره برده می شده است. نقاشی هایی مزین در سطوح داخلی سربینه بوده که هم اکنون قسمتی از تزئینات باقی مانده است. در دوره های اخیر تعمیر و بازسازی هایی در حمام خان یزد صورت پذیرفته و در حال حاضر به ثبت تاریخی  رسیده است.

نمای داخلی حمام خان از سنگ و آجر است و آثاری از نقاشی های مربوط به اواخر  دوره قاجار بر روی دیوار های نبش شاه نشین در قسمت ورودی حمام دیده می شوند که متأثر از مطالب شاهنامه اند. گرمخانه حمام خان دارای چهار ستون میانی و دو سقف گنبدی شکل است که گرداگرد ستون ها احاطه شده اند.

هم چنین فضای بخش گاورو حمام، باریک و شیبدار بوده که گاو راحت تر بتواند آب از چاه بیرون کشد. دالان حمام در واقع فضایی است که سلسله مراتب ورودی، خروجی و سربینه را تشکیل می دهد.

منبع : نشاط اوران

در میدان امیر چخماق یزد بنایی به نام مسجد میر چخماق یا مسجد جامع نو دیده می شود. این میدان شامل بازار، تکیه، دو آب انبار و مسجد است که در قرن 99 هجری در دوره تیموریان ساخته شده است و نام آن برگرفته از نام امیر جلال الدین چخماق از فرماندهان و امرای شاهرخ تیموری می باشد.

امیر چخماق در مواقعی که جنگ های حساس صورت می گرفت با شتاب از شهر یزد  خود را به لشکر شاهرخ می رساند و روابط ایشان با شاهرخ تیموری، نزدیک و بسیار مستحکم بود. امیر چخماق به همراه همسرش فاطمه خاتون و با توجه به الگو گرفتن از بارگاه پادشاهی شاهرخ، به عمران و آبادانی شهر یزد پرداخت و خدمات قابل توجهی را در این شهر به ثمر رساند.

میدانی که در شمال مسجد ایجاد شده از گذشته تا به امروز پا برجا بوده و اکنون مرکز شهر یزد می باشد. در زمان شاه عباس صفوی و در قرن سیزدهم هجری تغییراتی در آن ایجاد و برخی از آثار آن احیا شد. هم چنین جلوی مسجد امیر چخماق یزد و سردر  بازار تبدیل به حسینیه شد.

در سمت شرقی میدان امیر چخماق بازاری به نام حاجی قنبر وجود دارد. او نیز از  حکمرانان یزد بوده که آثار دیگری نیز در یزد بنام او ساخته شده است.

بر سر در بازار حاجی قنبر بنایی زیبا قابل رویت است که از معرف های شهر یزد بوده و هم چنین زمانیکه  از بنای میرچخماق صحبت می شود مرادشان همین بنا می باشد، اگرچه از آثار امیر چخماق نیست.

کشمکش هایی بین مقامات سازمان استانداری یزد و سازمان میراث فرهنگی ایران برای تدفین شهدای گمنام جنگ ایران و عراق در میدان میرچخماق صورت گرفت که در نهایت به دفن آن ها در این محل منجر شد. اگر چه سازمان میراث فرهنگی  تدفین آنان را به ضرر ثبت شدن این بنا در فهرست میراث جهانی یونسکو اعلام نمود.

منبع : نشاط آوران

سوغات شهر یزد، همانند آثار زیبا و تاریخی شهر یزد نظر گردشگران بسیاری را به خود جلب می کند. در میان سوغات و صنایع دستی یزد، شیرینی هایش شهرت بسیاری دارد و اگر کسی یک بار شیرینی های یزد را خورده باشد طعم فوق العاده ی آن را فراموش نخواهد کرد و شاید انگیزه ای برای سفر دوباره به یزد باشد. شهر یزد در زمینه تولید شیرینی و کارگاه های تولید شیرینی آن قدمت طولانی دارد. معمولا در کنار نامسوغات شهر یزد حاج خلیفه رهبر شنیده اید. این نام از دیر باز برندی برای شیرینی  های یزد می باشد. معروفترین سوغات شهر یزد و شیرینی آن باقلوا یزد، قطاب یزد، پشمک یزد، حلوا ارده یزد می باشد. برای تهیه شیرینی های یزد میتوانید سری به میدان امیر چخماق یزد بزنید اطراف این میدان مغازه های زیادی وجود دارد.

از جمله دیگر شیرینی هایی که نمی توان براحتی از کنار آن ها گذشت عبارتند از:

• زولبیا
• کیک یزدی
• سوهان خانی یزد
• نان برنجی یزد
• حاج بادام یزد
• لوز بیدمشک و بادامی
• عرقیات سنتی 

باقلوای یزد

باقلوای یزد، اصیل ترین سوغات شهر یزد می باشد. این شیرینی خوشمزه شهرت  بسیاری دارد. نکته مهم این است که باقلوای یزد طعم بسیار متفاوتی نسبت به باقلوای ترکی دارد و طعم پسته و بادام آن بسیار دل انگیز است. برای تهیه باقلوا در یزد شیر، تخم مرغ، آرد، روغن، هل، گلاب و مغز بادام و پسته و عسل استفاده می شود. باقلوای یزد در چهارگوشه ی دنیا علاقمندان بسیاری را به خود جذب کرده است از جمله کانادا و آمریکا یکی از طرفداران پروپاقرص آن هستند. باقلوا به علت دارا بودن مغز بسیار مغذی می باشد و برای تقویت حافظه، معده و قلب مفید است. پیشنهاد می کنم اگر تاکنون طعم باقلوای یزد را نچشیده اید حتما امتحان کنید و از خرید آن بعنوان یک سوغاتی محبوب یزد فراموش نکنید .

قطاب یزد

شیرینی محلی معروف دیگری که هر سنی را شیفته خود کرده، قطاب یزد می باشد. این شیرینی توپی شکل می باشد، وسط آن با مایه ای مخصوص از هل و بادام پر می شود. این ترکیب ارزش غذایی بالایی را بوجود می آورد. قطاب از گردو ، آرد ، زرده تخم مرغ، شکر، بکینگ پودر درست می شود. این شیرینی هم مانند باقلوا بدلیل مغزی که دارد انرژی زا و گرم است. البته در تهیه شیرینی اصیل یزد باید دقت کنید چون در نمونه های تقلبی آن نشانی از مغز نیست. صرف این توپک های خوشمزه با یک لیوان چای فوق العاده است . همچنین یکی از سوغاتی های خوب یزد است که برای آشنایان می توان تهیه کرد.

پشمک یزد

پشمک یکی دیگر از معروفترین سوغات شهر یزد می باشد که در خانواده ی، شیرینی  های یزدی قرار دارد. پشمک بصورت رشته های باریک بسیار شیرین، از شکر، آرد، روغن و هل درست می شود. هر کدام از اجزای تشکیل دهنده ی پشمک خواصی دارند که برای بدن انسان مفید است. سن پشمک در کارگاه های حاج خلیفه ی رهبر به 97 سال می رسد و به طرز بسیار زیبایی توسط افراد خبره کش و واکش می خوردند و دیدن این منظره خیلی جذاب است و همچنان پابرجاست. اگر می خواهید کودکان را خوشحال کنید، خرید پشمک بعنوان سوغاتی از یاد نبرید. 

حلوا ارده یزد

حلوا ارده ی اردکان یزد شاید به گوشتان زیاد خورده باشد. تولید ارده و حلوا ارده قدمت بسیاری در ایران دارد. حلوا ارده ی اردکان همچنان به روش سنتی تولید می شود و هیچ ماده ی شیمیایی به آن اضافه نمی شود، به همین دلیل استقبال بسیاری از آن می شود. ارده از دانه های کنجد تهیه می شود. دانه های کنجد دارای روغن و منبع غنی از مواد مغذی و مورد نیاز بدن انسان است. همچنین طبیعت گرم و شیرینی دلچسبی دارد و منبع خوبی برای تامین انرژی بدن انسان است. از جمله خواص دارویی ارده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تقویت حافظه
• مانع از کم خونی و بهبود خستگی و ضعف عمومی
• ایجاد تعادل در آب بدن 
• سرشار از ویتامین گروه B و E 
• استحکام استخوان های بدن 
• منبع انرژی برای ورزشکاران و کسانی که انرژی زیادی مصرف می کنند.                                                                                                                  

یک حلوا ارده ی خوب باید نرم و فاقد الیاف نخ مانند باشد همچنین رنگ کرمی روشن داشته و هنگام برش تیکه تیکه نشود. حلوا ارده در بین مردم ایران شهرت بسیاری دارد و برای فصل سرد غذای مناسب است. مصرف ارده با شیره انگور یا عسل غذای کامل و مقوی می باشد. از خرید این حلوای خوشمزه چه برای مصرف خود و چه بعنوان سوغاتی از شهر یزد و اردکان فراموش نکنید.

منبع : نشاط آوران

عموما در کنار آبادی ها و بر سر راه قنات، از انرژی آب برای حرکت و چرخش سنگ آسیاب استفاده می شده است. تنوره آن عمده ترین بخش آسیاب است که به شکل ناقص و بر عکس طراحی و ایجاد می شده است. از روزنه ای کوچک آب ذخیره شده با فشار، پره های سنگ آسیاب را به حرکت در می آورده است. سنگ های آسیاب مقاوم و به شکل مدور مانند هستند، که دارای دو نوع ثابت و متحرک بوده است. فضای اصلی آسیاب ها در دل زمین جای گرفته بود. بخشی از فضای آسیاب نیز برای نگهداری جوال گندم، آرد و استراحت آسیابان در نظر گرفته می شده است. 

یکی از آسیاب های قدیمی و تاریخی ایران، بنای آسیاب گبری خرم آباد است. این آسیاب که در زمان شاپور ساسانی ساخته شده است، تا دوران قاجار از آن بهره برداری می شده است. این بنا از اثرهای عام المنفعه و باستانی شهر خرم آباد بوده که به شکل پلان مستطیل و به صورت مکعب و به ابعاد 26 متر طول و عرض این آسیاب 6 متر و ارتفاع ان 5,11 متر می باشد.

برای ترمیم و مرمت آسیاب گبری کارهایی از جمله سبک سازی و خاکبرداری دیواره چینی و بند کشی انجام شده و حدود 1500 میلیون ریال خرج شده است. امیدوارم از این مکان تاریخی و ارزشمند دیدن نمائید.

این آسیاب گبری خرم آباد در فهرست آثار ملی ایران به شماره 3639 به ثبت رسیده  است.

منبع : نشاط آوران

در استان لرستان یکی از دیدنی های شهر درود، آبشار بیشه است که در دل کوه های زاگرس قرار دارد و فاصله این آبشار زیبا از شهر تاریخی خرم آباد 655 کیلومتر می باشد.

مسافران راه آهن تهران – خوزستان چون از کنار این آبشار زیبا که ایستگاه بیشه قرار دارد عبور می کنند، از دیدن مناظر آن لذت زیادی می برند. آبشار بیشه 48 متر ارتفاع دارد و برای وصل شدن به آب رودخانه سزار 10 متر روانن  است.

روبروی ایستگاه بیشه در بالای آبشار چشمه های آب معدنی زیادی وجود دارد که از درون کوه می جوشند و رقص کنان از وسط ایستگاه قطار می گذرند و به پایین آبشار فرو می ریزند.

چون این آبشار با جنگل های پهناور و سرسبز بلوط همسایه است، روستای کنار این آبشار و ایستگاه راه آهن، بیشه را به یک نقطه گردشگری زیبا و دیدنی مبدل کرده است.

آلاچیق ها و تخت های چوبی و سنتی در پایین ایستگاه بیشه در میان درختان سر به فلک کشیده در اختیار مهمانان و مسافران قرار می گیرد تا در آنجا به استراحت و تفریح بپردازند و خستگی از بدن بیرون کنند. هم چنین مسافران می توانند در پایین آبشار بیشه لرستان چادرهای مسافرتی برپا کنند و شب را در آن جا به استراحتت  بپردازند.

برای رسیدن به آبشار بیشه از خرم آباد حدود 65 کیلومتر از کنار ایستگاه قطار و راه آسفالته باید با اتومبیل مسیر  را طی کرد و درحدود صد متر باید پیاده روی کرد تا به خود آبشار برسیم.

لازم به ذکر است از شهرستان درود تا آبشار بیشه با قطار حدود 20 دقیقه طول می کشد. امیدواریم از این آبشار  بیشه در استان لرستان دیدن فرمایید تا با عظمت و زیبایی این جاذبه طبیعی از نزدیک برخورد داشته باشید.

منبع : نشاط آوران

یکی از شاهکارهای معماری دوره ساسانیان پل شکسته یا پل شاپوری خرم آباد است که به گویش لری به طاق  پیل اشکسه معروف می باشد.

این پل در ضلع جنوبی قلعه فلک الافلاک و در جنوب شهر خرم آباد در استان لرستان قرار دارد و پل شاپوری عامل مرتبط بودن غرب استان لرستان طرهان با شرق و از آن جا به خوزستان و تیسفون پایتخت ساسانیان بوده است.

مصالح به کار رفته در پل شکسته سنگ، ملات گچ و ساروج است. این مصالح از سنگ های قلوه ای رودخانه ها و لاشه سنگ در چشمه طاق ها شامل شده و از سنگ های پاکتراش در قسمت پایه ها استفاده گردیده شدهه است.  پل شکسته دارای کفی سنگ فرش بوده و نوع آن سنگ بلوک قرمز می باشد. این سنگ در اثر فرسایش آب از شکل کادر بودن خارج شده است.

پل شکسته یا شاپوری خرم آباد تقریبا 230 متر طول و بیشتر از 19 چشمه طاق داشته که اکنون فقط 5 چشمه طاق آن باقی مانده است. چشمه طاق های پل شکسته به صورت جناقی قرار گرفته و سبک و معماری پل وو موج شکن های آن به شکل لوزی شش ضلعی از سنگ ساخته شده است.

پل شکسته یا شاپوری با شماره 2,1051 به ثبت آثار ملی ایران در آمده است.

پس اگر قصد سفر به نواحی غربی ایران را داشتید و تصمیم گرفتید به استان لرستان سر بزنید ما  شهر خرم آباد و بازدید از پل شکسته این شهر را به عنوان یک گردش میان راهی به شما عزیزان پیشنهاد می دهیم.

منبع : نشاط آوران

پل صفوی خرم آباد بر روی رودخانه گلال و در مرکز شهر قرار گرفته است. این پل تاریخی دو قسمت شرقی و غربی  شهر را به هم متصل نموده است. هم چنین پل گپ خرم آباد دارای 24 چشمه طاق است. طول این پلل بیش از 350 متر است و پهنایی معادل هشت و نیم متر دارد. ارتفاع پل آجری گپ از کف رودخانه تا رو گذر پل 88  متر مربع است.

در قسمت پایه ها مصالح به کار رفته، سنگ های تراشیده با ملات آهک و گچ می باشد و پایه های چشمه طاق ها از آجر ساخته شده است. کتیبه های سنگی بر سینه ای شمالی پل نصب شده که با حروف مقطعه نوشته شده است که از آن به عنوان طلسم یاد می کنند.

قسمت میانی پل دارای شاه نشین بوده، و به شاه نشین پل خواجو شباهت دارد، که در اثر سیل تخریب و مجددأ با سیمان ترمیم شده است. نمای کلی و ساختمان اصلی پل شبیه به سی و سه پل در اصفهان است.

 این اثر گرانبها در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده و منسوب به حسن خان والی لرستان است. پل صفوی در زمان قاجار به پل محسنیه مشهور بوده است.

فاجعه دردناکی که برای این پل اتفاق افتاده است تغییر ناآگاهانه و غیرقابل باوریست که در سال 1330 رخ داده؛ برای توسعه پل صفوی قسمت میانی آن را منفجر و به شکل جدید احداث کردند!

با توجه به موقعیت مکانی این پل تاریخی، مرمت و بازسازی آن به نحوه درست، کمکی است به صنعت گردشگری استان. این بنای تاریخی خرم آباد با شماره 2354 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

منبع : نشاط آوران

پل کشکان رود خرم آباد در فاصله 51 کیلومتری غرب جاده خرم آباد به کوه دشت در بخش چگنی واقع شده است. هم چنین این پل بر رودخانه ای به همین نام قرار گرفته و در مسیر راه باستانی شاپور خواست به طرهانن ساخته شده است. پل کشکان لرستان در متون تاریخی به عنوان کژکی نام برده شده است. طول پل کشکان، در حدود 320 متر می باشد و هر یک از دو چشمه شرقی آن دارای عرضی  معادل 23,20 متر است.

استان لرستان یکی از غنی ترین شبکه های آب روان بدلیل وجود رود های پر آب و مهم چون سمیره، سزار و کشکان است. لزوم دسترسی سریع و آسان و داشتن ارتباط با یگر مناطق با وجود این چنین رود های خروشانی موجب احداث پل های عظیمی گشته که سازه های پل ها انسان را حیرت زده میکند.

در بالاترین قسمت پل کشکان رود ارتفاع آب 26 متر و کوتاه ترین بخش آن 10 متر است. پل تاریخی دارای دوازده طاق بوده که از این تعداد فقط سه دهنه آن تخریب شده و ما بقی در حال حاضر سالم هستند. هم چنین دارایی آب شکن های بیضی شکل نیز هست. برخی از پایه های پل کشکان رود با سنگ های ستبر و حجاری ساختهه  شده است. مواد و مصالح به کار رفته دراین پل، سنگ، گچ و آجر می باشد.

در مجاورت پل کشکان رود خرم آباد بقایای سه پل دیگر نیز قابل مشاهده است که با ویژگی ها و مشخصات معماری پل های زمان ساسانیان قابل مقایسه هستند. پل کشکان پلی است باستانی که قدمت این پل به قرنن چهارم هجری قمری باز می گردد. شماره ثبت پل کشکان در فهرست آثار ملی ایران 355 است.

منبع : نشاط آوران

آرامگاه باباطاهر خرم آباد در ضلع غربی قلعه فلک الافلاک و در کنار خانه قدیمی آخوند ابو مقبره بابا طاهر و در مرکز شهر خرم آباد قرار دارد. این آرامگاه در گویش لری به باو طاهر مشهور می باشد. 

سبک و معماری بنای آرامگاه باباطاهر ساده و از یک گنبد خانه ای با یک ورودی تشکیل شده است. ارتفاع گنبد تا کف آن 6 متر می باشد. پلان آرامگاه بابا طاهر به صورت هشت ضلعی است که چهار ضلع آن به ابعاد 2,5 متر و ضلع های فرعی هریک 1,70 سانتی متر است. 

محل قبر در داخل سردابه بوده است که بر ر روی سردابه و کف بقعه قبری به ابعاد 52*100*177 سانتی متر وجود دارد. بر روی  قبر ضریحی چوبی به ابعاد 127*128*198 وجود داشته که کاملا از بین رفته است. اتاق کوچکی به بدنه غربی بنا در دوره معاصر به ابعاد 2,5*5 متر اضافه شده بود که به آن قلندر خانه می گفتند.

یکی از معماران ادعا کرده بود که شجره ی مدفون بابا طاهر با چند دوبیتی روی چوبی نوشته شده بود که به وسیله شخصی دیوانه از بین رفته است.

عطا حسن پور که یکی از باستان شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی استان لرستان است، درباره آرامگاه بابا طاهر این چنین می گوید که در لرستان لقب بابا به کسی اطلاق می شده که اهل حق بوده و به طور احتمال آرامگاهی که به نام بابا طاهر در خرم آباد است به یکی از همین افراد تعلق داشته است. اما قطعا این شخص بابا طاهر عریانی همدانی نیست. چرا که قدمت بقعه موجود در خرم آباد به زمان صفویه می رسد.

این بنا در دوره خوارزمشاهی و به شماره 1922 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است ولی نگارنده سنگ قبر یا سنگ نوشته دیگری که مشخصات صاحب قبر را داشته باشد در آن جا موجود نیست.

منبع : نشاط آوران